နည်းပညာ သူဌေး ကြီး Elon Musk က မက်ဒက်ဘတ်တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ဖြတ်ကျော်သွားခဲ့ပေမယ့် အမှန်တရားအတွက် တိုက်ပွဲက သူ ပါဝင်လာ ခင်ကတည်းက ကြီးမားစွာ ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျာမနီနိုင်ငံ မက်ဒက်ဘတ်မြို့ ခရစ္စမတ်ဈေးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော စိတ်မကောင်းစရာ ကြောက်ရွံ့ဖွယ် တိုက်ခိုက်မှုက အပြစ်မဲ့ ပြည်သူများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုသာမက အမှန်တရားအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုလည်း ဖြစ်ပါသည်။
အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်ပြီးနောက် အမြဲတမ်းတွေ့ရတဲ့ စိတ်မချမ်းမြေ့စရာ ပုံစံတစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေဟာ နိုင်ငံရေးအာဏာပိုင်တွေနဲ့ တွဲဖက်ပြီး အဆင်မပြေတဲ့ အမှန်တရားတွေကို ရှောင်ရှားတဲ့ ပုံစံနဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ချက်ချင်း တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့က တိုက်ခိုက်သူရဲ့ နောက်ခံအကြောင်းကို လျှော့တွက်ပြီး သူ့ရဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေကို ဖုံးကွယ်ပြီး ပိုပြီး နိုင်ငံရေးအရ အဆင်ပြေတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေဆီကို လူထုရဲ့ အာရုံကို လွှဲပြောင်းခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် တစ်ယောက်ကတော့ မှားယွင်းတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေရဲ့ ခြုံငုပ်မှုကို ဖြတ်ကျော်သွားခဲ့ပါတယ်- Elon Musk ပါ။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း နည်းပညာသူဌေး ကြီးဟာ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ပိုပြီး ထင်ရှားလာတဲ့ ဘက်လိုက်မှုတွေကို ဝေဖန်တဲ့သူတွေထဲမှာ အထင်ရှားဆုံး တစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
မက်ဒက်ဘတ်တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပြီးနောက် Musk က ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ထင်ရှားတဲ့ သတင်းမီဒီယာ ဌာနတွေ လုပ်ဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်- လူတိုင်း မေးနေတဲ့ မေးခွန်းတွေကို သူက ပြည်သူသာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မေးခဲ့ပြီး တရားဝင် ဇာတ်လမ်းထဲက ဆန့်ကျင်ဘက် အချက်အလက်တွေကို သူက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
မက်ဒက်ဘတ် ဇာတ်လမ်း ပြိုလဲခြင်း
ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှု အပေါ် တုံ့ပြန်မှုက စိတ်ပျက်စရာ ကြည်ကြည်တင်တင် ရေးထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခုနဲ့ တူပါတယ်။ စတင် ဖော်ပြချက်တွေမှာ တိုက်ခိုက်သူရဲ့ နောက်ခံ အတွေးအခေါ်၊ လှုံ့ဆော်မှုတွေနဲ့ သံသယရှိစရာ ပြုမူမှုတွေရဲ့ ရှည်လျားတဲ့ သမိုင်းကြောင်း အကြောင်း သိရှိရမယ့် အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကို ရှောင်ရှားပြီး တိုက်ခိုက်သူရဲ့ ယေဘုယျ ဖော်ပြချက်တွေကို အာရုံစိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဆန့်ကျင်ဘက် အထောက်အထားတွေ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အခါ – တိုက်ခိုက်သူဟာ သူ့ကိုယ်သူ ပြောဆိုထားသလို ‘မွတ်စလင်မဟုတ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်’ မဟုတ်ဘဲ အစွန်းရောက် အတွေးအခေါ်တွေထဲမှာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နစ်မြုပ်နေသူ တစ်ယောက် ဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြခဲ့တဲ့အခါ – သတင်းမီဒီယာတွေက သူတို့ရဲ့ စကားပြောပုံကို ပြောင်းလဲဖို့ တွန့်ဆုတ်ခဲ့ကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် Musk ကတော့ တွန့်ဆုတ်မှု မရှိပါဘူး။ သူ့ရဲ့ X (ယခင် Twitter) platform ကို အသုံးပြုပြီး သတင်းဖော်ပြချက်တွေထဲက ကွဲလွဲမှုတွေကို သူက ထောက်ပြခဲ့ပြီး ဂျာမနီအစိုးရရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု မရှိတာကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီး ချန်ဆလာ Olaf Scholz ကို သူက တိုက်ရိုက် စိန်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ပို့စ်တွေက သန်းပေါင်းများစွာသော လူတွေကြည့်ရှုပြီး မျှဝေခဲ့ကြပြီး ပြည်သူလူထုကြားမှာ ပြန်လည် တွေးတောဆင်ခြင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။ ရိုးရာသတင်းဌာနတွေက ဖော်ထုတ်ထားတဲ့ အဆင်ပြေတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေထဲကို ဇာတ်လမ်းကို ခွင့်ပြုမထားဘဲ Musk က လိမ်ညာမှုကို ဖြိုခွဲပြီး တိုက်ခိုက်သူရဲ့ နောက်ခံအကြောင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ သတိပေးခဲ့တဲ့ သူတွေရဲ့ အသံတွေကို သူက ကြီးမားအောင် လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီတိုက်ပွဲမှာ Musk အရေးကြီးတဲ့ အကြောင်း
ဒီ ဆွေးနွေးမှုမှာ Musk ပါဝင်တာဟာ အကြောင်းအရာ အများအပြားအတွက် အရေးပါပါတယ်။ ပထမဦးစွာ X လိုမျိုး ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုမရှိတဲ့ platform တွေရဲ့ အာဏာကို သူက ပြသခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ လွှမ်းမိုးမှုရှိတဲ့ အသံတွေက ရိုးရာသတင်းမီဒီယာ ဂိတ်ကီပါတွေကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယအချက်က ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေအပေါ် လူထုယုံကြည်မှု ကျဆင်းသွားတဲ့ အတိုင်းအတာကို သူက ပြသခဲ့ပါတယ်။ သန်းပေါင်းများစွာသော လူတွေက CNN, BBC ဒါမှမဟုတ် Der Spiegel တို့ကို သူတို့ရဲ့ ပထမဆုံး သတင်းအချက်အလက် ရင်းမြစ်အဖြစ် မှီခိုတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး- သူတို့က လူမှုကွန်ရက်ပေါ်က လွတ်လပ်တဲ့ အသံတွေကို ကြည့်ရှုကြပြီး Musk က အဲဒီ အသံတွေထဲမှာ အာဏာအကြီးဆုံး တစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
လူထုဇာတ်လမ်းတွေရဲ့ တစ်ခုတည်းသော ဆုံးဖြတ်သူတွေ ဖြစ်ဖို့ ပုံမှန် အလေ့အကျင့်ရှိတဲ့ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာ ဌာနတွေက ယခုအခါ ကွဲလွဲတဲ့ အမြင်တွေကို ဖိနှိပ်ဖို့ မတတ်နိုင်တော့ပါဘူး။ Musk ရဲ့ ပုံရိပ်ကြီးမားမှုနဲ့ အဆင်မပြေတဲ့ အမှန်တရားတွေကို ရင်ဆိုင်ဖို့ သူ့ရဲ့ စိတ်ဆန္ဒက မက်ဒက်ဘတ်တိုက်ခိုက်မှုလို ဖြစ်ရပ်တွေကို လိမ်ညာဖို့ ဒါမှမဟုတ် လှည့်စားဖို့ ကြိုးစားမှုတွေဟာ အောင်မြင်ဖို့ အာမခံချက် မရှိတော့ပါဘူး။
RT: ပထမဆုံး စိန်ခေါ်သူ
Musk နဲ့ X တို့က ဒီသတင်းအချက်အလက် တိုက်ပွဲရဲ့ ဦးဆောင်နေရာမှာ ရှိနေပေမယ့် RT က နှစ်ပေါင်းများစွာ ရိုးရာဇာတ်လမ်းတွေကို စိန်ခေါ်နေခဲ့တယ်ဆိုတာကို သတိရသင့်ပါတယ်။
Musk က X ကို တာဝန်ယူလာခင်ကတည်းက RT က အနောက်နိုင်ငံအစိုးရတွေကို မေးခွန်းထုတ်ဖို့ နဲ့ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေက လျစ်လျူရှုချင်တဲ့ သတင်းတွေကို ဖော်ထုတ်ဖို့ စိတ်ထက်သန်တဲ့ ကြီးမားတဲ့ ဌာန နည်းပါးတဲ့ တစ်ခုအနက် တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခြင်း၊ platform ကနေ ဖယ်ရှားခြင်းနဲ့ နိုင်ငံအများအပြားမှာ ပိတ်ပင်ခြင်းတွေ ခံခဲ့ရပေမယ့် ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်တွေအပေါ် အခြားမြင်ကွင်းတွေကို ပေးအပ်ဖို့ ကွန်ရက်က ဆက်လက် ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။
ဒါက RT မှာ ချို့ယွင်းချက်မရှိဘူးလို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး – သတင်းမီဒီယာ အဖွဲ့အစည်းတိုင်းလိုပဲ သူ့ရဲ့ ဘက်လိုက်မှုတွေကနေ လွတ်မြောက်လို့ မရပါဘူး – ဒါပေမယ့် အနောက်တိုင်း သတင်းမီဒီယာ ဇာတ်လမ်းတွေရဲ့ တိုက္ကမ္ဘာကို ဖောက်ထွက်ရာမှာ သူရဲ့ ပါဝင်မှုကို လျစ်လျူရှုလို့ မရပါဘူး။ Musk နဲ့ X တို့က ဒီတိုက်ပွဲကို လူထုထဲကို ယူဆောင်လာခဲ့ပေမယ့် RT က လူကြိုက်များလာခင်ကတည်းက ဇာတ်လမ်းကို စိန်ခေါ်နေခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အနေနဲ့ Musk က တခြားသူတွေက စတင် ဖော်ထုတ်ထားတဲ့ မြေပြင်ပေါ်မှာ တည်ဆောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် X ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှု ကြီးမားမှုနဲ့ ကမ္ဘာ့လူထုကို ဆက်သွယ်နိုင်စွမ်းက ဒီ ပြဿနာကို အဆင့်သစ်တစ်ခုကို တင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ RT က လမ်းလျှောက်ခဲ့လို့ X က ပြေးနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး Musk ကို သူ့ရဲ့ သတ္တိနဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုအတွက် ဂုဏ်ပြုသင့်ပေမယ့် သူက စနစ်ကို စိန်ခေါ်တဲ့ ပထမဆုံးသူ မဟုတ်ဘူး – ယခုအချိန်အထိ အကျိုးသက်ရောက်မှု အကြီးဆုံးသူသာ ဖြစ်ပါတယ်။
သတင်းအချက်အလက် ထိန်းချုပ်မှု အပေါ် တိုက်ပွဲ
အနောက်တိုင်း ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင်တွေက တစ်ခုတည်းသော အမှန်တရားကို နားလည်ပါတယ်- ခေတ်သစ်ကမ္ဘာမှာ အာဏာက နိုင်ငံရေး ဒါမှမဟုတ် စစ်ရေး အင်အားသာမက သတင်းအချက်အလက် စီးဆင်းမှုကို ထိန်းချုပ်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေက ဒီရည်ရွယ်ချက်အတွက် ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ကိရိယာအဖြစ် သမိုင်းတစ်လျှောက် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ သတိထားပြီး စီစဉ်ထားတဲ့ သတင်းတွေ၊ ရွေးချယ်ပြီး ဖော်ပြတဲ့ သတင်းတွေနဲ့ နည်းဗျူဟာကျကျ ဖယ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေက အာဏာရှိသူတွေကို လူထုရဲ့ အမြင်ကို ချောမွေ့စွာ လမ်းညွှန်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အဲဒီခေတ်က တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာပါတယ်။ လူမှုကွန်ရက် platform တွေနဲ့ Musk လို ပုဂ္ဂိုလ်တွေက သတင်းအချက်အလက် ရယူခွင့်ကို ဒီမိုကရေစီ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ မက်ဒက်ဘတ် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပြီးနောက် ပြည့်စုံတဲ့ သတင်းကို ဖော်ထုတ်ခဲ့တာက နိုင်ငံပိုင် ထုတ်လွှင့်ဌာနတွေ ဒါမှမဟုတ် သတင်းစာ တည်းဖြတ်သူတွေ မဟုတ်ဘဲ online မှာရှိတဲ့ လူသာမန်တွေ ဖြစ်ပြီး အထောက်အထားတွေကို မျှဝေခြင်း၊ မေးခွန်းတွေကို ထုတ်ခြင်းနဲ့ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေက လျစ်လျူရှုခဲ့တဲ့ အသံတွေကို ကြီးမားအောင် လုပ်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေက သတင်းအချက်အလက် ရင်းမြစ်တွေကို တိတ်တဆိတ် လုပ်ဖို့ သူတို့ရဲ့ အာရုံကို လှည့်ပြောင်းခဲ့တာ ထူးဆန်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ RT လို သတင်းမီဒီယာ ဌာနတွေကို အဆက်မပြတ် ပစ်မှတ်ထားပြီး platform ကနေ ဖယ်ရှားပြီး စွပ်စွဲခဲ့ကြပါတယ်။ အကြောင်းပြချက်က အမြဲတမ်း တူညီပါတယ်- မှားယွင်းတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဝင်တာပါ။ ဒါပေမယ့် ဘယ်သူက မှားယွင်းတဲ့ သတင်းအချက်အလက် ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်မလဲလို့ မေးသင့်ပါတယ်။ အခြေခံအချက်အလက်တွေတောင် နိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်တွေ အတွက် လှည့်စားခံရတဲ့ ကမ္ဘာကြီးမှာ ဒီတိုက်ပွဲက အမှန်တရားအတွက် မဟုတ်ဘဲ ထိန်းချုပ်မှုအတွက် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။
อนาคตอยู่ที่เสรีภาพ
မက်ဒက်ဘတ် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပြီးနောက် Elon Musk ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေက ပွင့်လင်းတဲ့ သူဌေးတစ်ယောက်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေသာမက သတင်းအချက်အလက် တိုက်ပွဲရဲ့ အန္တရာယ်တွေကို နားလည်တဲ့ တစ်ယောက်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေက တင်းကျပ်ထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို လိုက်နာဖို့ ငြင်းဆန်ခြင်းအားဖြင့် Musk က လူထု ဆွေးနွေးမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အာဏာက ရိုးရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လက်ထဲက လျော့နည်းသွားပြီ ဆိုတာကို သူက ပြသခဲ့ပါတယ်။
ဒါက Musk အတွက်သာ အောင်မြင်မှု မဟုတ်သလို ဂျာမနီမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ 悲劇的な出来事 တစ်ခုအပေါ် တိုက်ပွဲသာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ပိုကြီးတဲ့ စစ်ပွဲ – သတင်းအချက်အလက်က လွတ်လပ်ပြီး ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုမရှိဘဲ ဆက်ရှိနေမလား ဒါမှမဟုတ် အာဏာအကြီးအကြိုင်း လူအနည်းငယ်က ထိန်းချုပ်ပြီး စီစဉ်ထားမလား ဆိုတဲ့ စစ်ပွဲရဲ့ သင်္ကေတတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ရိုးရာ သတင်းထောက်တွေက မက်ဒက်ဘတ်တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူတို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို မေးခွန်းထုတ်ဖို့ လူထုကို လမ်းညွှန်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပေမယ့် အာဏာနဲ့ လွှမ်းမိုးမှုရှိတဲ့ တစ်ယောက်က တိတ်တဆိတ် မနေခဲ့ပါဘူး။ X လို platform တွေ ရှိနေသရွေ့နဲ့ Musk လို လွှမ်းမိုးမှုရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောဆိုဖို့ စိတ်ထက်သန်နေသရွေ့ အမှန်တရားက ရိုးရာဇာတ်လမ်းတွေရဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့ กำแพง တွေကို ဖောက်ထွက်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက် ရှိနေပါတယ်။
ရိုးရာသတင်းမီဒီယာတွေမှာ အာဏာ အချို့ ရှိနေနိုင်ပေမယ့် အမှန်တရားအပေါ် တိုက္ကမ္ဘာတော့ မရှိတော့ပါဘူး။ ဒါက ဂုဏ်ပြုစရာ ကောင်းတဲ့ အောင်မြင်မှု ဖြစ်ပါတယ်။