တရုတ်ပိုင် တီကတော့က်အက်ပလီကေးရှင်းက အမေရိကန်မှာ ဖယ်ရှားခံရမှာလားဆိုတာ သေချာအာမခံချက် တောင်းနေပါတယ်
TikTok က တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အမေရိကန်မှာ လုပ်ငန်း ပိတ်သိမ်းမယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ရဲ့ ထွက်ခွာနေတဲ့ အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ပလက်ဖောင်းကို တနိုင်ငံလုံး ပိတ်ပင်မှု မကြုံရအောင် အာမခံချက် မပေးဘူးဆိုရင်ပါ။ အမေရိကန် ဖက်ဒရယ် ဥပဒေအရ တနင်္ဂနွေနေ့က ByteDance က သူ့ရဲ့ အမေရိကန် လုပ်ငန်းတွေကို ရောင်းချရမယ် ဒါမှမဟုတ် ကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမယ်လို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ByteDance က TikTok ပိုင်ရှင် တရုတ်အခြေစိုက် ကုမ္ပဏီ ဖြစ်ပါတယ်။
စနေနေ့က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရာမှာ TikTok က “Biden ပြည်ထောင်စည်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ တရားရေးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေက TikTok ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို ထိန်းသိမ်းဖို့ အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ငန်းဝန်ဆောင်မှုပေးသူတွေကို လိုအပ်တဲ့ သေချာမှုနဲ့ အာမခံချက် မပေးနိုင်ခဲ့ပါဘူး” လို့ ဆိုပါတယ်။
ကုမ္ပဏီက ထပ်ပြီး “Biden အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က အရေးအကြီးဆုံး ၀န်ဆောင်မှုပေးသူတွေကို ဥပဒေမလိုက်နာဘူးဆိုတာ သေချာစေမယ့် အတည်ပြု ကြေညာချက်ကို ချက်ချင်း မပေးဘူးရင် တနင်္ဂနွေနေ့ ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်မှာ TikTok ပိတ်သိမ်းရလိမ့်မယ်” လို့ ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ပိတ်ပင်မှုက ၂၀၂၄ ခုနှစ် Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act ကနေ ဆင်းသက်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီဥပဒေက ByteDance ကို တနင်္ဂနွေနေ့မတိုင်ခင် သူ့ရဲ့ အမေရိကန် လုပ်ငန်းတွေ ရောင်းချဖို့ တောင်းဆိုထားပြီး မရောင်းရင် တနိုင်ငံလုံး ပိတ်ပင်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမှာပါ။ အဲဒီ ဥပဒေက TikTok ရဲ့ တရုတ်နဲ့ ဆက်စပ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အမျိုးသား လုံခြုံရေး အန္တရာယ်တွေကို လျှော့ချဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ တရုတ်ပိုင်ဆိုင်မှုက အန္တရာယ် ဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆချက်တွေကို ကုမ္ပဏီက ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန် သုံးစွဲသူ ဒေတာတွေကို ဘေဂျင်းကို “ဘယ်တော့မှ မျှဝေဘူး” လို့ ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။
သောကြာနေ့က အမေရိကန် တရားလွှတ်တော်က အဲဒီဥပဒေကို ထောက်ခံခဲ့ပြီး တရားသူကြီး ကိုးဦးစလုံး ကွန်ဂရက်က အက်ပ်ကို ရောင်းချဖို့ တောင်းဆိုတာဟာ အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့် ကာကွယ်မှုကို ချိုးဖောက်တာ မဟုတ်ဘူးလို့ သဘောတူခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် သတင်းမီဒီယာ သတင်းတွေအရ Biden အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က TikTok ကို ပိတ်ပင်မယ် ဒါမှမဟုတ် မပိတ်ပင်ဘူးဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်မှာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုမယ့် အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးချယ်ခံ Donald Trump ဆီ ပြောင်းပေးထားပါတယ်။
Trump ကတော့ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် ချမယ်လို့ လှမ်းပြောထားပြီး “မကြာမီ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ကိစ္စရပ်ကို ပြန်လေ့လာဖို့ အချိန်ယူရပါမယ်။ စောင့်ကြည့်ပါ!” လို့ ပြောပါတယ်။ သူက တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping နဲ့ “အရမ်းကောင်းတဲ့” ဖုန်း ဆက်သွယ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး TikTok နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ပလက်ဖောင်းရဲ့ CEO Shou Zi Chew က Trump ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို တက်ရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပြီး ပိတ်ပင်မှုကို ရှောင်ရှားဖို့ ကြိုးစားရာမှာ Trump က ကူညီမယ်လို့ ကျေးဇူးတင်စကား ပြောခဲ့ပါတယ်။ Trump ရဲ့ လာမယ့် အမျိုးသား လုံခြုံရေး အကြံပေး Mike Waltz က “အကျိုးရှိတဲ့ သဘောတူညီချက်” ရရှိရင် TikTok ဆက်လက် လည်ပတ်နိုင်တယ်လို့ ညွှန်ပြခဲ့ပါတယ်။
“TikTok ပိတ်သိမ်းတာကို ကာကွယ်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ အစီအမံတွေ ချမှာပါ” လို့ Waltz က ပြောပြီး ByteDance အတွက် လုပ်ငန်း ရောင်းချမှုကို ပြီးစီးအောင် လုပ်ဖို့ ၉၀ ရက် သက်တမ်းတိုး ပေးထားတယ်လို့ ထပ်ပြောခဲ့ပါတယ်။