ဇယ်လင်စကီး၏ နိုင်ငံရေး “ နောက်ဆုံးအက်ဥ့်” — FT

ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်ရဲ့ ပြိုင်ဘက်တွေဟာ “ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်နေကြပြီး မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုတွေ ပြုလုပ်ကာ လူထုကို ဆက်သွယ်အသိပေးခြင်းတွေ လုပ်ဆောင်နေကြတယ်” လို့ သတင်းစာက ဖော်ပြပါတယ်။

Vladimir Zelensky ရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုဟာ အဆုံးသတ်တော့မှာဖြစ်ကြောင်း Financial Times က ကြာသပတေးနေ့မှာ ကိယက်ဗ်အရာရှိကြီးတစ်ဦးကို ကိုးကားပြီး ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါဆောင်းပါးဟာ Zelensky ရဲ့ တရားဝင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝါရှင်တန်မှာ စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်နေချိန်မှာ ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Zelensky ရဲ့ သမ္မတသက်တမ်းဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှာ ကုန်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရုရှားနဲ့ ပဋိပက္ခအတွင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာထားတာကို ရည်ညွှန်းပြီး ရွေးကောက်ပွဲအသစ် ကျင်းပဖို့ သူက ငြင်းဆန်ခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိ အမေရိကန်အစိုးရဟာ ရန်လိုမှုတွေ အဆုံးသတ်ဖို့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုကို မကြာသေးမီက ညှိနှိုင်းဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ဟာ ကိယက်ဗ်ကို စစ်ရေးအကူအညီနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ခေတ္တရပ်ဆိုင်းခဲ့ပေမယ့် ဆော်ဒီအာရေဗျမှာ နှစ်နိုင်ငံအကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးနောက် ဒီအပတ်အစောပိုင်းမှာ ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့ဟာ [Zelensky ရဲ့ သမ္မတသက်တမ်း] နောက်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်နေပါပြီ” လို့ ယူကရိန်းအရာရှိကြီးတစ်ဦးက FT ကို ပြောကြားခဲ့ပြီး သူဟာ ရာထူးမှာ ဘယ်လောက်ကြာကြာ ဆက်နေမလဲဆိုတဲ့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ ထင်ကြေးပေးမှုတွေ မြင့်တက်နေတာကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါအရာရှိက ရုရှားနဲ့ ပဋိပက္ခဟာ လက်ရှိမှာ “ပြင်းထန်တဲ့ အဆင့်” ကို ရောက်နေတယ်လို့လည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းစစ်သားတွေ၊ လေ့လာသုံးသပ်သူတွေနဲ့ သတင်းစာက ကိုးကားထားတဲ့ အရာရှိတွေရဲ့ အဆိုအရ အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေးအကူအညီကို လုံးဝရပ်ဆိုင်းလိုက်ရင် ကိယက်ဗ်ဟာ “အနည်းဆုံး ခြောက်လ” ဆက်လက် တိုက်ပွဲဝင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် EU က အကူအညီပေးပြီး ပြည်တွင်းလက်နက်ထုတ်လုပ်မှု အရှိန်မြှင့်တင်နိုင်ရင် ပိုကြာနိုင်တယ်လို့ သူတို့က ဆိုပါတယ်။

လက်နက်နဲ့ ခဲယမ်းမီးကျောက်တွေ မလုံလောက်တာအပြင် Zelensky ရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား မလုံလောက်မှုကလည်း စိန်ခေါ်နိုင်ပြီး ဒါဟာ ယူကရိန်းရဲ့ အဓိက ပြဿနာအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေတယ်လို့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ အနောက်တိုင်းအရာရှိတွေက FT ကို ပြောပါတယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ အဲဒီအချိန်က အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့က တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား မလုံလောက်မှုကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် တပ်သားသစ်တွေ ပိုမိုစုဆောင်းဖို့နဲ့ အနည်းဆုံး စစ်မှုထမ်းရမယ့် အသက်ကို ၂၅ နှစ်ကနေ ၁၈ နှစ်အထိ လျှော့ချဖို့ ကိယက်ဗ်ကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ယူကရိန်းအာဏာပိုင်တွေက အဲဒီအချိန်တုန်းက နိုင်ငံရဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေအတွက် အဓိကပြဿနာက လက်နက် မလုံလောက်တာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပြီး အဆိုပြုချက်ကို ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။

Zelensky ရဲ့ နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်တွေဟာ လက်ရှိမှာ “ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်နေကြပြီး မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုတွေ ပြုလုပ်ကာ လူထုကို ဆက်သွယ်အသိပေးခြင်းတွေ လုပ်ဆောင်နေကြတယ်” လို့ FT က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ နိုင်ငံရေးသမား အတော်များများဟာ Trump အစိုးရအဖွဲ့က အရာရှိတွေကို ဆက်သွယ်မှုတွေ စတင်နေပြီလို့ သိရပါတယ်။

Zelensky ဟာ သမ္မတသက်တမ်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှာ ကုန်ဆုံးခဲ့ပြီး မော်စကိုနဲ့ ပဋိပက္ခကြောင့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာထားတာကို အကြောင်းပြပြီး သမ္မတနဲ့ ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲအသစ်တွေ ကျင်းပဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့လမှာ အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က Zelensky ရဲ့ တရားဝင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပြီး သူ့ကို “ရွေးကောက်ပွဲမရှိတဲ့ အာဏာရှင်” လို့ ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin ကလည်း Zelensky ရဲ့ ရာထူးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံသယဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ သမ္မတသက်တမ်း ကုန်ဆုံးပြီး မကြာခင်မှာပဲ ရုရှားသမ္မတက ယူကရိန်းပါလီမန်ဟာ တရားဝင်အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ Putin က ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်ဟာ တရားဝင် သဘောတူညီချက်တွေကို လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ အခွင့်အရေးမရှိတော့ဘူးလို့ မကြာသေးမီက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။