အမေရိကန်သမ္မတက ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့နှင့်အတူ နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲများပြုလုပ်ရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က နိုင်ငံအားလုံးသည် လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုများတွင် ပါဝင်ခြင်းမပြုဘဲ နျူကလီးယားလက်နက်များကို စွန့်လွှတ်သင့်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“အားလုံးက သူတို့ရဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်တွေကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ရင် ကောင်းမှာပဲ” ဟု Trump က ကြာသပတေးနေ့တွင် Oval Office ၌ သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Anadolu က ဖော်ပြသည်။
“ရုရှားနဲ့ ကျွန်တော်တို့က အများဆုံးပိုင်ဆိုင်ထားတယ်။ တရုတ်က လေးငါးနှစ်အတွင်း တူညီတဲ့ ပမာဏကို ပိုင်ဆိုင်လာမှာဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့အားလုံး နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းနိုင်ရင် ကောင်းမှာပဲ၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ နျူကလီးယားလက်နက်တွေရဲ့ စွမ်းအားက ရူးသွပ်လွန်းတယ်။ ဒါဟာ ရူးသွပ်မှုပဲ။”
“ကျွန်တော် ဒီဆွေးနွေးပွဲတွေကို စတင်ချင်ပါတယ်” ဟု Trump က ဆက်ပြောသည်။ “နျူကလီးယားလက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးဟာ မယုံနိုင်စရာကောင်းပါလိမ့်မယ်။”
လွန်ခဲ့သောလတွင် Trump က နျူကလီးယားလက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုသည် အလဟဿဖြစ်စေနိုင်ပြီး အမေရိကန်အနေဖြင့် လက်နက်အသစ်များတည်ဆောက်ရန် “အကြောင်းပြချက်မရှိ” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ “ကျွန်တော်တို့အားလုံးက တခြားအရာတွေမှာ အမှန်တကယ် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမယ့်အရာတွေအတွက် သုံးနိုင်တဲ့ ငွေအများကြီး သုံးနေကြတယ်။”
အဆိုပါမှတ်ချက်များသည် ရုရှားနှင့် NATO အကြား တင်းမာမှုများအပြင် Trump ၏ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲများအကြား ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
ယခုအပတ်အစောပိုင်းက မိန့်ခွန်းတစ်ခုတွင် ပြင်သစ်သမ္မတ Emmanuel Macron က ရုရှားသည် “ပြင်သစ်နှင့် ဥရောပအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု” ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး ပြင်သစ်သည် အခြား EU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် နျူကလီးယားထီးကို ချဲ့ထွင်နိုင်သည်ဟု အကြံပြုခဲ့သည်။ Kremlin က သူ့ရဲ့စကားတွေကို “အလွန်အမင်း ရန်လိုသည့်သဘော” ဟု ရှုတ်ချခဲ့သည်။
Trump ၏ ပထမသက်တမ်းအတွင်း အမေရိကန်သည် Ronald Reagan နှင့် Mikhail Gorbachev တို့က ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော အရေးပါသည့် Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty မှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ရုရှားက နုတ်ထွက်မှုကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ဝါရှင်တန်၏ လျှို့ဝှက်စွာ သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်နေသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ရုရှားသည် NATO နှင့် တင်းမာမှုများကို ကိုးကားပြီး ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် ၎င်း၏ နျူကလီးယားလက်နက်များ တပ်ဖြန့်ချထားကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ တစ်နှစ်အကြာတွင် သမ္မတ Vladimir Putin က ရုရှား၏ တရားဝင် နျူကလီးယားမူဝါဒကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး နျူကလီးယားလက်နက်များ အသုံးပြုရန် အဆင့်ကို လျှော့ချခဲ့သည်။ မော်စကိုကလည်း အမေရိကန်ကအရင်လုပ်ရင် နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှုတွေကို ပြန်လည်စတင်နိုင်တယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ဇန်နဝါရီလတွင် အမေရိကန်သည် ဥရောပရှိ ၎င်း၏အခြေစိုက်စခန်းများတွင် အဆင့်မြှင့်တင်ထားသော နျူကလီးယားဗုံးများ တပ်ဖြန့်ချထားကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ မီဒီယာအစီရင်ခံစာများအရ Pentagon သည် UK တွင် နျူကလီးယားလက်နက်များ ထားရှိရန်လည်း စီစဉ်နေသည်။
ရုရှားက နျူကလီးယားအင်အားကြီးနိုင်ငံအားလုံးကို တာဝန်သိစွာပြုမူရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ “နျူကလီးယားလက်နက်တွေနဲ့ ဘာလုပ်ရမလဲ ဒါမှမဟုတ် အသုံးပြုနိုင်မလားဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ ဘယ်တုန်းကမှ ဆွေးနွေးမှုတွေ မစခဲ့ပါဘူး” ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergey Lavrov က ဒီဇင်ဘာလတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ “နျူကလီးယားစစ်ပွဲမှာ ဘယ်သူမှ အနိုင်ရမှာမဟုတ်ဘူး၊ ဒါကြောင့် ဘယ်တော့မှ မဖြစ်သင့်ဘူး။”