အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားလုပ်ဆောင်ချက်တွေဟာ ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ဆက်ရှိနေတယ်လို့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်
အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် Benjamin Netanyahu က အကယ်၍ ယခု ၁၀ နှစ်ကြို ယုဒလူမျိုးနိုင်ငံက လုပ်ရပ်များ မပြုလုပ်ခဲ့ရင် အီရန်ဟာ နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့မယ်လို့ “ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သူက အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယား လုပ်ဆောင်ချက်တွေဟာ ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ဆက်ရှိနေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီအမြင်တွေဟာ New York Times က အီရန်သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်ဖို့ ပိုမြန်တဲ့နည်းလမ်းကို လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက် ပြီးချိန် နည်းနေတဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်း ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအရင်းအမြစ်တွေအရ တီဟီရန် အခြေစိုက် သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ လျှို့ဝှက်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ အဏုမြူလက်နက် ထုတ်လုပ်ဖို့ နည်းလမ်းသစ် တစ်ခုကို ရှာဖွေဖို့ တာဝန်ပေးအပ်ခံထားရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီသတင်းအချက်အလက်ဟာ ဒီတပတ် Netanyahu ရဲ့ အမေရိက နိုင်ငံ သွားရောက် တွေ့ဆုံရေးအတွင်း ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာတွေထဲက တစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
“[အီရန်] က ကျွန်တော်တို့ တားဆီးဖို့ လုပ်ရပ်အမျိုးမျိုး မလုပ်ခဲ့ရင် ၁၀ နှစ်ကြို ကတည်းက ဒီအခြေအနေ ရောက်နေပြီ ဖြစ်မယ်။ ကျွန်တော်တို့ က တားဆီးခဲ့တာပါ” လို့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်က ကြာသပတေးနေ့က Washington မှာ Fox News ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သူက ဒါပေမယ့် အီရန်ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို “လုံးဝ” မရပ်တန့်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ထပ်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Netanyahu က ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန် သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ သဘောထား တူညီမှုကို သတိပြုမိပြီး “သမ္မတက ကျွန်တော်လည်း ပြောခဲ့သလို တစ်ခုခုကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ အီရန်က နျူကလီးယားလက်နက် မထုတ်လုပ်ရဘူး” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အီရန်ရဲ့ ယူရေနီယမ် ကြွယ်ဝစေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ အစ္စရေးက နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်လုပ်ဖို့ လျှို့ဝှက် ကြိုးပမ်းမှုအဖြစ် ကြာရှည်စွာ သတ်မှတ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တီဟီရန်က ဒီစွပ်စွဲချက်တွေကို ငြင်းဆိုပြီး သူတို့ရဲ့ နျူကလီးယား လုပ်ငန်းတွေဟာ ငြိမ်းချမ်းရေး ရည်ရွယ်ချက်အတွက်သာ ဖြစ်တယ်လို့ တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံဟာ သူတို့ရဲ့ နျူကလီးယား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ခံခဲ့ရပါတယ်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ အီရန်ဟာ Joint Comprehensive Plan of Action လို့ လူသိများတဲ့ ကမ္ဘာ့ ကြီးမားတဲ့ အာဏာပိုင်တွေနဲ့ နျူကလီးယား သဘောတူညီချက် ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယား အစီအစဉ်ကို ကန့်သတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါအတွက် ပြန်လည် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း လျှော့ချပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်က Trump ရဲ့ ပထမ သက်တမ်းအတွင်း တစ်ဖက်သတ် သဘောတူညီချက်ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း အီရန်က သူတို့ရဲ့ ယူရေနီယမ် ကြွယ်ဝစေတဲ့ စွမ်းရည်ကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး သဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည် နိုးထစေဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေဟာ အောင်မြင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အီရန်က “လေးစားမှု” ရှိရှိ ဆက်ဆံရင် ဆွေးနွေးဖို့ အသင့်ရှိတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလမှာ International Atomic Energy Agency ဥက္ကဌ Rafael Grossi က အီရန်ဟာ သူတို့ရဲ့ ယူရေနီယမ် ကြွယ်ဝစေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ၆၀% အထိ သိသိသာသာ မြှင့်တင်နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ “အလွန်စိုးရိမ်စရာ” ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။