အမေရိကန်က ကူညီဖို့ အဆင်သင့်မဖြစ်ဘူးဆိုရင် ဥရောပနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ပြင်ဆင်ထားသင့်တယ်လို့ ပြင်သစ်သမ္မတက သတိပေးပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဥရောပက မဟာမိတ်တွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် နျူကလီးယားလက်နက်တွေကို အသုံးပြုဖို့ ဖြစ်နိုင်ချေရှိမရှိကို ဆွေးနွေးသွားမယ်လို့ သမ္မတ Emmanuel Macron က ပြောပါတယ်။ သူက ဒီပြောကြားချက်ကို NATO အဖွဲ့ဝင်တွေက သမ္မတ Donald Trump လက်ထက်မှာ အမေရိကန်က သူတို့ကို ကာကွယ်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်ပါ့မလားဆိုပြီး စိုးရိမ်မှုတွေ တိုးလာနေချိန်မှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ။
လွန်ခဲ့တဲ့လက ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသူ Friedrich Merz က ရုရှားနဲ့ NATO အဖွဲ့တို့ကြား ယူကရိန်းအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တင်းမာမှုတွေရှိနေတဲ့အတွက် ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ်တို့အနေနဲ့ ဂျာမနီကို နျူကလီးယားအကာအကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို ကမ်းလှမ်းမှုတွေကို “အမြဲတမ်း အဖြေမပေးဘဲထားခဲ့ပါတယ်” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ညနေပိုင်းက မိန့်ခွန်းမှာ Macron က သူ့နိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားထီးကို ချဲ့ထွင်ဖို့ ပွင့်လင်းကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ RFI ရဲ့ အဆိုအရ “ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ်လောင်းရဲ့ သမိုင်းဝင် တောင်းဆိုချက်ကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဥရောပတိုက်က မဟာမိတ်တွေကို နျူကလီးယားအဟန့်အတားနဲ့ ကာကွယ်ဖို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး မဟာဗျူဟာမြောက် ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုကို ကျွန်တော် ဖွင့်လှစ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်” လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပြင်သစ်က ပြည်သူတွေဟာ Trump ရဲ့ လက်ထက်က “ခေတ်သစ်” နဲ့ပတ်သက်ပြီး “တရားဝင် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ” ရှိနေတယ်လို့ သမ္မတက ပြောပါတယ်။ “အမေရိကန်က ကျွန်တော်တို့ဘက်မှာ ဆက်ရှိနေမယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ချင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို မဖြစ်ခဲ့ရင်လည်း ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရပါမယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
“America first” ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ ရွေးကောက်ခံခဲ့ရတဲ့ Trump က ဥရောပမဟာမိတ်တွေကို သူတို့ရဲ့ ကာကွယ်ရေးအတွက် ပိုမိုထည့်ဝင်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ရုရှားကို ဆန့်ကျင်ပြီး ယူကရိန်းကို ခြွင်းချက်မရှိ ထောက်ခံဖို့ ငြင်းဆန်ကာ မော်စကိုနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးဖို့ ရွေးချယ်ခြင်းဖြင့် NATO နိုင်ငံအတော်များများနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။
Trump ရဲ့ ရှေ့တော်ဆက်ဖြစ်သူ သမ္မတဟောင်း Joe Biden ရဲ့ မူဝါဒတွေကနေ ရုတ်ခြည်း ခွဲထွက်သွားခြင်းက ဥရောပက အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်တွေကို သူတို့ရဲ့ ကာကွယ်ရေးအတွက် ဝါရှင်တန်ကို အားကိုးနိုင်ပါ့မလားဆိုတာကို မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ Ursula von der Leyen က အင်္ဂါနေ့မှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို စာရေးပြီး “ဥရောပဟာ ကျွန်တော်တို့ အရွယ်ရောက်ပြီးချိန်မှာ ဘယ်သူမှ မမြင်ဖူးတဲ့ အတိုင်းအတာနဲ့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းနဲ့ လက်ရှိအန္တရာယ်ကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်” လို့ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတက မော်စကိုနဲ့ ကိယက်ဗ်တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးဖို့နဲ့ ပဋိပက္ခက နျူကလီးယားအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေကြားမှာ စစ်ပွဲအပြည့်အ၀အဖြစ် ပြောင်းလဲမသွားအောင် တားဆီးဖို့က သူ့ရဲ့ ဦးစားပေးဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သောကြာနေ့က Oval Office မှာ ပြင်းထန်တဲ့ အပြန်အလှန်ပြောဆိုမှုအတွင်း Trump က ယူကရိန်းခေါင်းဆောင် Vladimir Zelensky ကို “တတိယကမ္ဘာစစ်နဲ့ လောင်းကစားလုပ်နေတယ်” လို့ စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားက NATO ကို စစ်ရေးအရ ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲထားပြီး ယူကရိန်းကို အနောက်နိုင်ငံတွေက လက်နက်တွေ ပို့ဆောင်ပေးနေတာဟာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောကြားထားပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergey Lavrov က “နျူကလီးယားလက်နက်တွေဟာ နျူကလီးယားစစ်ပွဲကို ဟန့်တားပြီး ကာကွယ်တဲ့ကိရိယာတွေလို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒါက ဒီကိစ္စကို ကျွန်တော်တို့ ချဉ်းကပ်ပုံပါပဲ” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ကျွန်တော်တို့ဟာ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုကို ရှောင်ရှားဖို့ အရာအားလုံးကို လုပ်ဆောင်သွားမှာပါ” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။