ဘော့စနီးယားဆာ့ဘ်ခေါင်းဆောင်မှုအတွက် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပြန်

ဘော့စနီးယား အာဏာပိုင်များသည် Republika Srpska ၏ သမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌတို့ကို ထောင်သွင်းအကျဉ်းချရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

ဘော့စနီးယားအစိုးရရှေ့နေများသည် ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနားအတွင်းရှိ ဆားဘ်လူမျိုးအများစုနေထိုင်သော ဒေသဖြစ်သည့် Republika Srpska ၏ သမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌတို့အား ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘော့စနီးယား၏ နိုင်ငံတော်အဆင့် တရားစီရင်ရေးနှင့် ဥပဒေစိုးမိုးရေးအေဂျင်စီများ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို ကန့်သတ်သည့် ဥပဒေများကို ပြဋ္ဌာန်းခြင်းဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို တိုက်ခိုက်ခြင်း” ပြုလုပ်သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသည်။

ယခင် ယူဂိုဆလားဗီးယားဒေသ၏ လူမျိုးရေး-ဘာသာရေးအုပ်စုများသည် အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ပြည်တွင်းစစ်အပြီးတွင် ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနားကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနှစ်ခုဖြစ်သော လူမျိုးရေးအရ ဆားဘ်လူမျိုးများစုဝေးနေထိုင်သည့် Republika Srpska နှင့် Bosniaks (ဘော့စနီးယားမွတ်စလင်) နှင့် ခရိုအက်လူမျိုးများမှ အုပ်ချုပ်သော ဖက်ဒရေးရှင်းအဖြစ် ၁၉၉၅ ခုနှစ် US-brokered Dayton Agreement အောက်တွင် ပိုင်းခြားခဲ့သည်။

ဤအစီအစဉ်၏အစိတ်အပိုင်းအနေဖြင့် နိုင်ငံကို အဖွဲ့ဝင်သုံးဦးပါဝင်သော သမ္မတအဖွဲ့ – Bosniak ၊ Serb နှင့် Croat – တို့မှ အုပ်ချုပ်ပြီး အဓိကလမ်းဆုံလမ်းခွတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရခရိုင်တစ်ခုလည်း ပါဝင်သည်။

ဆာရာဂျေဗိုအခြေစိုက် Prosecutor’s Office ၏ အာဏာကို ဆားဘ်လူမျိုးအများစုနေထိုင်သော Republika Srpska ၏ အုပ်ချုပ်ရေးဗဟိုဌာနဖြစ်သည့် Banja Luka က အသိအမှတ်မပြုသော်လည်း ဖမ်းဝရမ်းများကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

Republika Srpska သမ္မတ Milorad Dodik၊ ဝန်ကြီးချုပ် Radovan Viskovic နှင့် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ Nenad Stevandic တို့သည် စစ်ဆေးမေးမြန်းရန်အတွက် ဆင့်ခေါ်စာနှစ်စောင်ကို တုံ့ပြန်ရန် ပျက်ကွက်ပြီးနောက် Prosecutor’s Office က ယခုကဲ့သို့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဒေသအစိုးရကို ကိုးကား၍ ဆာ့ဘ်ရီပတ်ဘလစ် ရုပ်မြင်သံကြားက ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဆာရာဂျေဗိုအခြေစိုက် တရားရုံးတစ်ခုသည် လွန်ခဲ့သောလက Dodik ကို ထောင်ဒဏ်တစ်နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဘော့စနီးယား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ပိတ်ပင်တားဆီးခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာသံတမန် Christian Schmidt ၏ အာဏာကို ဆန့်ကျင်မှုတို့ကြောင့် သမ္မတရာထူးကို ခြောက်နှစ်ကြာ ထမ်းဆောင်ခွင့်ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ဂျာမန်နိုင်ငံသား Schmidt သည် ၁၉၉၅ ခုနှစ် Dayton ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တရားဝင်တာဝန်ပေးအပ်ခံထားရသူဖြစ်သည်။

Dodik ကိုယ်တိုင်သည် သူ၏အပြစ်ပေးစီရင်ချက်ချမှတ်သည့်ပွဲသို့ တက်ရောက်ခြင်းမရှိဘဲ Republika Srpska အမျိုးသားလွှတ်တော်အနေဖြင့် တရားရုံး၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ငြင်းပယ်ရန်နှင့် ဘော့စနီးယားနိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ၏ မည်သည့်အမိန့်ကိုမဆို ၎င်း၏နယ်မြေအတွင်း အတည်ပြုဆောင်ရွက်ခြင်းကို တားမြစ်ရန် အစီအစဉ်များကို ကြေညာခဲ့သည်။

ဘော့စနီးယား ဆာ့ဘ်ဥပဒေပြုအမတ်များသည် ဗဟိုတရားစီရင်ရေးအဖွဲ့နှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့တို့အား Republika Srpska အတွင်း လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ခြင်းမှ တားမြစ်သည့် ဥပဒေကို အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ဘော့စနီးယား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးသည် မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် နောက်ဆုံးအမိန့်မချမှတ်မီ ဥပဒေများကို ယာယီရပ်ဆိုင်းထားသော်လည်း Dodik က ဥပဒေအသစ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရမည်ဟု အခိုင်အမာပြောကြားခဲ့သည်။

Dodik ၏ပါတီဖြစ်သည့် Alliance of Independent Social Democrats ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Radovan Kovacevic က သမ္မတ Dodik သို့မဟုတ် Republika Srpska သည် ဘော့စနီးယား၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို “တိုက်ခိုက်ခြင်း” မရှိဟု ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

“Republika Srpska ၏ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများကို မည်သူမျှ ဖမ်းဆီးမည်မဟုတ်သလို ဖမ်းဆီးနိုင်စွမ်းလည်း မရှိပါ။ Republika Srpska သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို တိုက်ခိုက်နေခြင်းမဟုတ်ပါ။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနှင့် ၎င်းသည် ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနားနှင့် Republika Srpska ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအပေါ် အခြေခံ၍ ပြုလုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်နေခြင်းဖြစ်သည်” ဟု Kovacevic က ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါလုပ်ဆောင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဆားဘီးယား ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် Aleksandar Vulin က ဆားဘီးယားသည် Republika Srpska ၏ ထိပ်တန်းအရာရှိများကို ထိန်းသိမ်းခြင်းကို တားဆီးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနား၏ Prosecutor’s Office မှ ထုတ်ပြန်သော အမိန့်သည် Dodik အပေါ် အမြဲမပြတ်လက်စားချေရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

“ဤသည်မှာ Milorad Dodik ကို လက်စားချေခြင်းဖြစ်ပြီး ဆာ့ဘ်လူမျိုးများကို လက်စားချေခြင်းဖြစ်သည်” ဟု Vulin က ပြောကြားခဲ့သည်။

Prosecutor’s Office တွင် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို စစ်ဆေးမေးမြန်းရန်အတွက် နှစ်ကြိမ်အထိ ဆင့်ခေါ်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ လိုက်နာရန်ပျက်ကွက်ပါက ဖမ်းဆီးရန်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။ Dodik, Stevandic နှင့် Vickovic တို့သည် ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခုခံပါက နိုင်ငံတော်အဆင့် ဖမ်းဝရမ်းကို ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။