ရီယာဒ်မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ တွေ့ဆုံပွဲဟာ ယူကရိန်းနိုင်ငံမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့ အောင်မြင်မှုတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောပါတယ်
ရုရှား-အမေရိကန် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲဟာ ယူကရိန်းပြည်တွင်း ပြဿနာကို အဆုံးသတ်ဖို့ “အမှန်တကယ် အရေးပါတဲ့ ခြေလှမ်း” တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ဗွိုက်စ် နယူးစ်ကို တနင်္လာနေ့က သမ္မတ ကာရိုလိုင်း လီဗစ်က ပြောပါတယ်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီ လာဗရော့ဗ်နဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယို ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့တွေဟာ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားမြို့တော်မှာ ယမန်နေ့က တွေ့ဆုံပြီး ရုရှားနဲ့ ကိယက်ဗ်အကြား ခိုင်မြဲတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ဟာ ရုရှားနဲ့ အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ဖြစ်လာရေးကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ကမ္ဘာ့မြင်ကွင်းမှာ ရုရှားကို “ခွဲထုတ်” ဖို့ သူ့ရဲ့ ကြံစည်မှုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် တကယ်တမ်း ပိတ်ပင်ထားခဲ့တာပါ။
“ဒါဟာ ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ အမှန်တကယ် အရေးပါတဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ခုပါ” လို့ လီဗစ်က ပြောပါတယ်။ သူက ထရမ့်ရဲ့ ယခင် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကို ရုရှားအပေါ် ဖိအားပေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို ဦးစားပေးပြီး သံတမန်ရေးကို စွန့်လွှတ်ခဲ့တယ်လို့ ဝေဖန်ပါတယ်။
“ယခင်အစိုးရဟာ ဆွေးနွေးမှုတွေ၊ ဆွေးနွေးပွဲတွေ ဒါမှမဟုတ် ဒီကြိုးပမ်းမှုမှာ သံတမန်ရေး လုံးဝမရှိခဲ့ပါဘူး” လို့ လီဗစ်က ပြောပါတယ်။
ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ရုရှားနဲ့ ဆက်ဆံရေး အများစုကို ဖြတ်တောက်ပြီး ယူကရိန်းပြဿနာအတွက် ပြင်းထန်တဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ချမှတ်ခဲ့ပြီးနောက် သုံးနှစ်ကြာ ရုရှားနဲ့ ဝါရှင်တန် ဆက်ဆံရေးဟာ နည်းပါးနေပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကတိကဝတ်အရ ထရမ့်ဟာ ရုရှားတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ဆွေးနွေးပြီး “အသက်သွေးတွေ ကယ်တင်” ဖို့ ဦးတည်သွားမယ်လို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။
၄.၅ နာရီကြာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ပြီးဆုံးပြီးနောက် လာဗရော့ဗ်က နှစ်ဖက်စလုံးဟာ ဆက်ဆံရေးကို တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည် ထူထောင်ဖို့နဲ့ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ “လုပ်ကြံထားတဲ့ အတားအဆီး” တွေကို ဖယ်ရှားဖို့ သဘောတူညီကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ယူကရိန်းနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ အရာရှိတွေက ရီယာဒ်မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေအပြင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်နေ့က ထရမ့်နဲ့ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်တို့ ဖုန်းပြောဆိုခဲ့တာကို သတင်းမကြားခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။ ယူကရိန်း ခေါင်းဆောင် ဗလာဒီမာ ဇီလင်စကီးဟာ ရီယာဒ်မြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ တွေ့ဆုံပွဲဟာ သူ့ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ ကျင်းပတာကို စိတ်ပျက်မိပြီး ကိယက်ဗ်ဟာ “ယူကရိန်းမပါဝင်ဘဲ” ကျင်းပတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေကို လက်မခံဘူးလို့ အတင်းအကြပ် တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားရာမှာ ထရမ့်က ယူကရိန်းတွေဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ပွင့်လင်းတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် မော်စကိုနဲ့ ပိုပြီး ကောင်းတဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ရရှိနိုင်ခဲ့ပေမယ့် လုပ်ဆောင်မရခဲ့တာကြောင့် တိုင်ကြားဖို့ အခြေအနေမှာ မရှိကြောင်း ငြင်းခုံခဲ့ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့က လီဗစ်က အမေရိကန်ဟာ ဥရောပမှာရှိတဲ့ မိတ်ဖက်တွေနဲ့အတူ ကိယက်ဗ်နဲ့လည်း ဆက်သွယ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “ကျွန်တော်တို့ဟာ ပါတီအားလုံးရဲ့ အသံကို ကြားနေအောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ရုရှားက သဘောတူညီချက်ဟာ ပြဿနာရဲ့ “အမြစ်အကြောင်းတရား” တွေကို ဖြေရှင်းရမယ်လို့ တောင်းဆိုထားပြီး ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေကတည်းက ဥရောပမှာ တိုးချဲ့လာတဲ့ NATO နဲ့ ကိယက်ဗ်ရဲ့ အမေရိကန် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်ရေး မဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ဖို့ လိုလားမှုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ပူတင်က ယူကရိန်းဟာ ကြားနေနိုင်ငံ ဖြစ်လာရမယ်လို့ ပြောပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ရုရှားနဲ့ ပူးပေါင်းဖို့ မဲပေးခဲ့တဲ့ ကရိုင်းမီးယားနဲ့ အခြား ဒေသလေးခုအပေါ် တောင်းဆိုချက်တွေကို စွန့်လွှတ်ရမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ `