သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရဖို့ ရေပန်းစားနေသူတစ်ဦးကို ရယ်စရာကောင်းတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကနေ ပိတ်ပင်တားဆီးခဲ့ပါတယ်။ ဒါက ဥရောပတိုက်တစ်ခုလုံးရဲ့ အနာဂတ်ကံကြမ္မာ ဖြစ်လာနိုင်သလား။
အာဏာမက်မောတဲ့ Ancien Regime ဟာ နည်းလမ်းဟောင်းတွေသုံးပြီး ဖိနှိပ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ ဘယ်လောက် ရိုင်းစိုင်းပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိလဲဆိုတာ သင်သိနိုင်ပါတယ်။
အဲဒီစံနှုန်းအရဆိုရင် ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံနဲ့အတူ ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ဟာ တော်လှန်ရေးအစွန်းကို ရောက်နေပြီလို့ ဆိုရပါမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ နောက်လာမယ့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရဖို့ အလားအလာအကောင်းဆုံးလို့ ယူဆထားတဲ့ Calin Georgescu ကို ဖိနှိပ်ဖို့အတွက် အသုံးချခဲ့တဲ့ နည်းလမ်းတွေထက် ပိုရိုင်းစိုင်းတဲ့ လှည့်ကွက်တွေကို စိတ်ကူးနဲ့တောင် ဖန်တီးနိုင်ဖို့ ခက်ခဲလွန်းလို့ပါပဲ။
အခုဆိုရင် ရိုမေးနီးယားအစိုးရ (နဲ့ EU ရဲ့) Georgescu ကို နှိပ်ကွပ်မှုဟာ ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန် ဖြစ်နေပါပြီ။ အတိုချုံး ပြန်ပြောရရင်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလမှာ Georgescu ဟာ အုံကြွတတ်တဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒီ၊ အချုပ်အခြာအာဏာကို လိုလားတဲ့ အံ့အားသင့်စရာကောင်းတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် ရိုမေးနီးယားရဲ့ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပထမအကျော့မှာ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ ဥပဒေအရ ဒုတိယအကျော့ကို ကျင်းပမယ့်အစား ရိုမေးနီးယားအစိုးရဟာ ညစ်ပတ်တဲ့ တရားဥပဒေကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်- ဘူခါရက်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးက Georgescu အနိုင်ရဖို့ အခွင့်အရေးကောင်းတွေ ရှိနေတဲ့ ဒုတိယအကျော့ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် Georgescu အနိုင်ရဖို့ အခွင့်အရေးကောင်းတွေ ရှိနေလို့ ဖျက်သိမ်းခဲ့တာလို့ ပြောရင် ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။
တရားရုံးက အသုံးပြုခဲ့တဲ့ အကြောင်းပြချက်က အဲဒီအချိန်က ရယ်စရာကောင်းလွန်းခဲ့ပါတယ် – ဘာထင်လဲ။ “ရုရှားရဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု” တဲ့လား – နောက်ပြီး အခုဆိုရင် အနောက်တိုင်း အဓိကမီဒီယာတွေကပါ ရိုမေးနီးယား လုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှုအဖွဲ့တွေက စုစည်းထားတဲ့ “သက်သေအထောက်အထား” ဟာ ဟာသတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဝန်ခံလာကြရပါတယ်။ ရုရှားရဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုဆိုတဲ့ ပြောဆိုချက်ဟာ “ဒဏ္ဍာရီ” (လိမ်ညာမှုလို့ ဆိုလိုပါတယ်) ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ် – “ဘူခါရက်က အုပ်ချုပ်နေတဲ့ လူတန်းစားက သူတို့ရဲ့ အာဏာဂိမ်းငယ်တွေ မအောင်မြင်တာကို အာရုံလွှဲပြောင်းဖို့နဲ့ သူတို့နဲ့မကိုက်ညီတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ပယ်ဖျက်ဖို့အတွက် ရုရှားသဘက်ကို ထုတ်ပြနေပါတယ်။”
ပိုဆိုးတာက (EU-ရိုမေးနီးယားမှာ ဒီထက်ပိုဆိုးတာတွေ လုပ်နိုင်ပါသေးတယ်) Georgescu ရဲ့ အောင်မြင်တဲ့ လူမှုမီဒီယာလှုပ်ရှားမှုကို Georgescu ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ သက်သေအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်၊ ။ သူတို့ရဲ့ အစီအစဉ်က သူ့ကို ဒုတိယအကျော့ကို မြှင့်တင်ပေးဖို့ဖြစ်ပြီး အဲဒီမှာ သူ့ကို အနိုင်ယူနိုင်မယ်လို့ တွက်ထားကြပါတယ်။ သူက ခန့်မှန်းလို့မရနိုင်လောက်အောင် လူကြိုက်များလာပြီး အဲဒီအစီအစဉ်ကို ပျက်စီးသွားစေတဲ့အခါ သူတို့က ရွေးကောက်ပွဲကို ပယ်ဖျက်လိုက်ပါတယ်။
အံ့သြစရာကောင်းတာက ရိုမေးနီးယားလူမျိုး အများအပြားဟာ ဒီလှည့်ကွက်ကို ရိပ်မိသွားပြီး ဖိနှိပ်ခံခဲ့ရတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကို ပိုပြီး ထောက်ခံလာကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် မေလမှာ ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ အစားထိုး ရွေးကောက်ပွဲမှာ Georgescu ဟာ အနိုင်ရဖို့ အလားအလာ ပိုကောင်းနေတယ်လို့ စစ်တမ်းတွေက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြနေပါတယ်: ။
အဲဒါက ရိုမေးနီးယားရဲ့ ကြာရှည်စွာ ဒုက္ခခံခဲ့ရပြီး အလွန်အကျွံအဂတိလိုက်စားတဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အတွက် ခံနိုင်ရည်ရှိတာထက် ပိုများနေပါတယ်။ အဲဒီစစ်တမ်းအဖြေတွေ ထွက်လာတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အခြေခံအကျဆုံးမူက ရှင်းပါတယ်- မင်းက တရားမျှတပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့နည်းနဲ့ အနိုင်ရတော့မယ့်ပုံ ပေါ်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ EU ဒီမိုကရေစီအသင်းရဲ့ နံပါတ်တစ် စည်းမျဉ်းကတော့ ငါတို့က အမြဲအနိုင်ရရမယ်။ မင်းထွက်သွား။
Georgescu က ပြန်လည်လျှောက်ထားလို့ ရပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်ကိုလျှောက်မလဲဆိုတာ ခန့်မှန်းကြည့်ပါဦး- သူ ပထမအကြိမ်မှာ အနိုင်ရနေတုန်းက သူ့ကို ဒူးထောက်သွားအောင် လုပ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးကိုပဲ ပြန်လျှောက်ရမှာပါ။ သူ တရားမျှတတဲ့ ကြားနာမှုရဖို့ အခွင့်အရေးမရှိပါဘူး။
အချက်တစ်ချက်ကို ဖယ်ထုတ်လိုက်ရအောင်- Georgescu ကို လက်ယာစွန်းရောက်လို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ သူက အမျိုးသားရေးဝါဒီဖြစ်ပြီး ကျွန်တော့်ရဲ့ လက်ဝဲအသင်းဝင်မဟုတ်တာတော့ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အထက်ပါအရာအားလုံးဟာ မသက်ဆိုင်ပါဘူး။ လုံးဝ မသက်ဆိုင်ပါဘူး။ သူက ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဝင်ပြိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးရှိပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက်တွေက သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးကို မကြိုက်ဘူးဆိုရင် သူတို့ကို တရားဥပဒေနဲ့ မဟုတ်ဘဲ၊ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ဖော်ထားတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ မဟုတ်ဘဲ မဲပုံးထဲမှာ အနိုင်ယူရပါမယ်။
ဒီစွပ်စွဲချက်တွေထဲမှာ သံသယဖြစ်ဖွယ် ဆက်နွယ်မှုတွေ၊ မကြာသေးခင်က ရိုမေးနီးယားသမိုင်းနဲ့ လျင်မြန်စွာ ကစားနေတာတွေ၊ ငွေကြေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ကဲ ဘာဖြစ်လဲ။ ဘာမှမဖြစ်ပါဘူး- တစ်ကယ်လို့ စွပ်စွဲချက်တိုင်းဟာ မှန်ကန်ကြောင်း ထွက်ပေါ်လာရင်တောင် အဲဒီစံနှုန်းတွေကို ရိုမေးနီးယားနဲ့ EU ဒါမှမဟုတ် သူတို့နှစ်သက်တဲ့ “ဒီမိုကရေစီ” အတုအယောင်ဖြစ်တဲ့ Zelensky ရဲ့ ယူကရိန်းမှာ အသုံးပြုမယ်ဆိုရင် လက်ရှိ “အထက်တန်းလွှာ” တွေ အများအပြား ပြုတ်ကျသွားမှာပါ။
အီတလီမှာ စာသားအရ နီယိုဖက်ဆစ်တွေ ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရရှိပါတယ်။ ယူကရိန်းကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပုံစံအဟောင်းတွေနဲ့ မရိုက်သွင်းထားပါဘူး။ ဂျာမနီက AfD နဲ့ ပြင်သစ်က National Rally အကြောင်း မပြောတော့ဘူး။ သူတို့ဟာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဒီမိုကရေစီမဆန်တဲ့ “ကာရံထားခြင်း” ကို ရင်ဆိုင်နေရပေမယ့် ဘယ်သူကမှ ရွေးကောက်ပွဲကနေ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း နှင်ထုတ်ဖို့ မဝံ့ရဲကြပါဘူး။ ဥပမာတွေ အများကြီး ထုတ်ပေးနိုင်ပေမယ့် အဓိကအချက်က ရှင်းနေသင့်ပါတယ်- Georgescu ကို “လက်ယာစွန်းရောက်” လို့ သတ်မှတ်နိုင်ရင်တောင် ရိုမေးနီးယားရဲ့ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ EU ဟာ ဒီလိုအယူအဆကို ကြာမြင့်စွာကတည်းက လက်ခံထားပြီးသားပါ။
Georgescu ကို ဖယ်ရှားလိုက်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းက တခြားအရာတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် အရာနှစ်ခုကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအချက်က သူဟာ သူ့နိုင်ငံနဲ့ EU နှစ်ခုလုံးက အထက်တန်းလွှာကို စိန်ခေါ်တဲ့ လူကြိုက်များသူ (ကျွန်တော့်အဘိဓာန်ထဲမှာ ချီးကျူးစရာပါ) ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယအချက်က သူဟာ ရိုမေးနီးယားကို ကြီးမားတဲ့ NATO စခန်းတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်းရဲ့ ဉာဏ်ပညာကို မေးခွန်းထုတ်ဖို့ ရဲစွမ်းသတ္တိရှိပြီး ကြီးမားတဲ့ ပစ်မှတ်တစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ ကျန်တဲ့အရာအားလုံးဟာ အကြောင်းပြချက်တွေပါ။ မယုံပါနဲ့။
Georgescu ကို ထောက်ခံသူတွေဟာ ။ သူတို့မှန်ပါတယ်။ US ကို လက်ရှိလည်ပတ်နေသူတွေကလည်း သူ့ဘက်ကို ထပ်ခါတလဲလဲ ရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်။ J.D. Vance က ဥရောပသားတွေကို ရိုမေးနီးယား ဒါမှမဟုတ် တခြားနေရာတွေမှာ အလွန်အကျွံ မလုပ်ဖို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ Elon Musk က ရိုမေးနီးယားရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုကို “ရူးသွပ်မှု” လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီအချက်မှာ သူလည်းမှန်ပါတယ်။ ။
ဒါပေမဲ့ တစ်နည်းအားဖြင့် ရိုမေးနီးယား အာဏာပိုင်တွေက EU ရဲ့ ထောက်ခံမှုနဲ့အတူ အဲဒီအထိ လုပ်ရဲတာဟာ နိမိတ်မကောင်းပါဘူး- US-ဥရောပ ဆက်ဆံရေးဟာ ယိမ်းယိုင်နေတာကြောင့် ဥရောပသားတွေဟာ ဝါရှင်တန်က သူတို့ကို ပြောနေတာတွေကို နှာခေါင်းရှုံ့ပြဖို့ ဆန္ဒရှိနေပုံရပါတယ်။ အနည်းဆုံးတော့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ပယ်ဖျက်တာ၊ ဒီမိုကရေစီကို ဖိနှိပ်တာ ဒါမှမဟုတ် ယူကရိန်းကနေ ရုရှားကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အနောက်တိုင်းရဲ့ စစ်ပွဲကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေတာတွေမှာပေါ့။ ရှေ့ဆက်ပါ ဥရောပ- မင်းဟာ US ကို ဆန့်ကျင်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ကို နောက်ဆုံးတော့ ရှာဖွေတွေ့ရှိသွားပြီ။ ဒါပေမဲ့ ပိုဆိုးနေသေးတယ်။
: ဒါဟာ “ရိုမေးနီးယားရဲ့ ကိစ္စတစ်ခုတည်း” သာ မဟုတ်ဘဲ EU-ဥရောပတစ်ခုလုံးအတွက် နောက်ထပ်လမ်းကြောင်းသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ လူကြိုက်များတဲ့ လက်ယာနဲ့ လက်ဝဲနှစ်ခုလုံးကို ဖယ်ရှားပြီး မဲပေးမှုကို မထင်ဟပ်တဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ အစိုးရတွေကို တည်ဆောက်ဖို့ ပြင်သစ်မှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ကြီးမားတဲ့ လှည့်စားမှုတွေပြီးနောက် (AfD ကို ဆန့်ကျင်တဲ့) ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း “ကာရံထားခြင်း” နဲ့ ဂျာမနီမှာ ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ )၊ အခုဆိုရင် တိုက်ရိုက်၊ ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဖိနှိပ်တဲ့အဆင့်ကို ရောက်ရှိနေပါပြီ။
ရိုမေးနီးယားဟာ EU ရဲ့ အနာဂတ်အတွက် ရှေ့ဆောင်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စိတ်မရှိပါနဲ့။ ဘယ်လောက်တောင် ထူးဆန်းလိုက်သလဲ။ မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုတည်းက ဥရောပရဲ့ အနာဂတ်ဟာ EU နဲ့ အတူတူ မဟုတ်တာပါပဲ။ တကယ်တော့ EU မရှိရင် ဥရောပမှာ အနာဂတ်ရှိနိုင်ပါတယ်။