အီရန်က IAEA အကြီးအကဲရဲ့ ‘သစ္စာဖောက်ခြင်း’ ဟာ နျူကလီးယားစခန်းတွေကို တိုက်ခိုက်မှုအတွက်ဖြစ်တယ်လို့ဆို

(SeaPRwire) –   တေဟရန်က Rafael Grossi ၏ “ဘက်လိုက်မှုရှိသော အစီရင်ခံစာ” သည် အစ္စရေး၏တိုက်ခိုက်မှုကို အကြောင်းပြရန် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်ဟုဆို

အီရန်နိုင်ငံသည် International Atomic Energy Agency (IAEA) ၏ အကြီးအကဲ Rafael Grossi အား တေဟရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများအား အစ္စရေး၏ စစ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော အတိတ်က အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် အချက်အလက်များကို လိမ်လည်ဖော်ပြသည်ဟု စွပ်စွဲကာ ယင်းအေဂျင်စီ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို သစ္စာဖောက်ဖျက်ဆီးခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ကြာသပတေးနေ့တွင် X ၌ တင်ခဲ့သောပို့စ်တစ်ခုတွင် အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Esmaeil Baqaei က Grossi သည် “ဘက်လိုက်မှုရှိသော အစီရင်ခံစာ” ကိုထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ယင်းအစီရင်ခံစာကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံက အခြေအမြစ်မရှိသော စွပ်စွဲချက်များနှင့်အတူ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို အတည်ပြုရန်အတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ယခုလအစောပိုင်းက အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် Grossi က “အီရန်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် နျူကလီးယားလက်နက်မရှိသော နိုင်ငံများထဲမှ ယူရေနီယမ် ၆၀% အထိ သန့်စင်ထုတ်လုပ် စုဆောင်းနေသည့် တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံဖြစ်သည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် CNN နှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် IAEA ၏ အကြီးအကဲက ကုလသမဂ္ဂ စစ်ဆေးရေးမှူးများသည် အီရန်နိုင်ငံသည် “နျူကလီးယားလက်နက်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု” ကို လုပ်ဆောင်နေကြောင်း မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းမရှိသေးကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါက နောက်ကျလွန်းပါတယ် မစ္စတာ Grossi” ဟု Baqaei က CNN သို့ Grossi ၏မှတ်ချက်များကို ရည်ညွှန်းပြောကြားခဲ့သည်။ Baqaei က ယင်းအစီရင်ခံစာသည် “ဤအမှန်တရားကို ဖုံးကွယ်ထားခဲ့သည်” ဖြစ်ပြီး “ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို ဖန်တီးရန်အတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့သည်” ဟုဆိုကာ နောက်ပိုင်းတွင် အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို “တရားမဝင်တိုက်ခိုက်မှု” ကို အကြောင်းပြရန် “လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်လိုသော စစ်လိုလားသည့် အစိုးရ” က အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Grossi ၏ ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က အစီရင်ခံစာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ နျူကလီးယား စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့၏ ဘုတ်အဖွဲ့သည် အီရန်သည် နှစ် ၂၀ အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပျံ့နှံ့မှုမရှိရေးဆိုင်ရာ တာဝန်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ IAEA အဖွဲ့ဝင် ၃၅ နိုင်ငံအနက် ၁၉ နိုင်ငံက အီရန်၏ ကြေညာခြင်းမရှိသော နျူကလီးယားပစ္စည်းများနှင့် ယူရေနီယမ်သိုလှောင်မှုများ တိုးပွားလာခြင်းကို ရှင်းပြရန် ပျက်ကွက်မှုကြောင့် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နှင့် ဂျာမနီတို့အပါအဝင် ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

အီရန်က ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို “နိုင်ငံရေး” ဆန်သည်ဟု ငြင်းဆိုပြီး နျူကလီးယား သန့်စင်သည့်နေရာအသစ်တစ်ခုကို တည်ဆောက်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားက “ဘက်လိုက်ပြီး အီရန်ကို ဆန့်ကျင်သည့်” ဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စရေးက အစ္စလာမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့သည်ဟု ငြင်းခုံပြောဆိုခဲ့သည်။

Baqaei က Grossi သည် “ပျံ့နှံ့မှုမရှိရေး စနစ်ကို သစ္စာဖောက်ခဲ့သည်” ဟုဆိုကာ တာဝန်ယူမှုရှိရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး “မှားယွင်းသော ဇာတ်ကြောင်းများသည် ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်များ ရှိသည်” ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

အနောက်ဂျေရုဆလင်က အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်များ ရရှိရန်အနီးကပ်ဆုံးအခြေအနေတွင် ရှိသည်ဟုဆိုကာ ၎င်း၏ လက်ရှိတိုက်ခိုက်မှုများကို အကြောင်းပြခဲ့သည်။ တီဟီရန်က စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆိုထားပြီး ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် လုံးဝငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်သာဖြစ်ကြောင်း ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ယခုအပတ်အစောပိုင်းတွင် US Senator Mark Warner, the vice chair of the Senate Intelligence Committee က အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီများသည် အီရန်က နျူကလီးယားလက်နက်များကို လိုက်စားနေသည့် မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ မတွေ့ရှိရသေးကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ မတ်လက နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာကတည်းက မပြောင်းလဲသေးသည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ `