အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံးတစ်လုံးကို တီထွင်ထုတ်လုပ်နေကြောင်း အထောက်အထားမရှိ – UN စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့

(SeaPRwire) –   IAEA အကြီးအကဲ Rafael Grossi ၏ပြောကြားချက်သည် အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump တို့၏ပြောဆိုချက်များကို ငြင်းဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

International Atomic Energy Agency (IAEA) ၏အကြီးအကဲ Rafael Grossi ၏အဆိုအရ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် “စနစ်တကျကြိုးပမ်းမှု” ကို လုပ်ဆောင်နေကြောင်း အထောက်အထားမတွေ့ရှိရသေးကြောင်း သိရသည်။

အစ္စရေးသည် အီရန်နိုင်ငံသည် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန်အနီးဆုံးအခြေအနေသို့ရောက်ရှိနေသည်ဟုဆိုကာ သောကြာနေ့တွင် အီရန်ကိုဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်စလုံးသည် ထိုအချိန်မှစ၍ လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်နေကြသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ရရှိရန် “အလွန်နီးကပ်” နေပြီဟု ယုံကြည်ကြောင်း အင်္ဂါနေ့တွင်ပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်း၏အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေးဒါရိုက်တာ Tulsi Gabbard ၏ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် “တည်ဆောက်နေခြင်းမရှိ” ဟူသော ပြောကြားချက်များနှင့် ဆန့်ကျင်နေသည်။ အီရန်အာဏာပိုင်များသည် ၎င်းတို့၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်သာဖြစ်ပြီး ယင်းကိုလုပ်ဆောင်ရန် ၎င်းတို့တွင် အခွင့်အရေးအပြည့်အဝရှိသည်ဟု အခိုင်အမာပြောဆိုကြသည်။

CNN မှ Christiane Amanpour နှင့် အင်္ဂါနေ့ကပြုလုပ်သော အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် Grossi က လက်ရှိတွင် အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန်အတွက် “မည်သူမှားသည်၊ မည်သူမှန်သည်ဟူသော ပြိုင်ဆိုင်မှုရှိနေသည်” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

“သေချာတာကတော့ မနက်ဖြန်အတွက်မဟုတ်ပါဘူး၊ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းဖြစ်လာမှာလည်း မဟုတ်ပါဘူး” ဟုသူကမှတ်ချက်ပြုသည်။

အီရန်လူမျိုးများသည် လုံလောက်သော ယူရေနီယမ်ကို ကြွယ်ဝပြည့်စုံစွာရရှိနိုင်သော်လည်း ယင်းကို နျူကလီးယားလက်နက်အဖြစ်ပြောင်းလဲရန်အတွက် နည်းပညာနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စမ်းသပ်မှုများလည်း လိုအပ်ကြောင်း IAEA အကြီးအကဲက ရှင်းပြသည်။

အီရန်၏နျူကလီးယားစခန်းများကို နှစ်ပေါင်းနှစ်ဆယ်ကျော်ကြာ စစ်ဆေးခဲ့သော်လည်း UN စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့သည် အီရန်ဘက်မှ “နျူကလီးယားလက်နက်ထဲသို့ ရွေ့လျားရန် စနစ်တကျကြိုးပမ်းမှု၏ သက်သေအထောက်အထားကို မရရှိခဲ့ပါ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့ပြောနေတာက ကျွန်တော်တို့သက်သေပြနိုင်ခဲ့တာတွေကိုပါ။ အဲဒီပစ္စည်းတွေရှိပါတယ်။ အရင်တုန်းက နျူကလီးယားလက်နက်တွေ တီထွင်ထုတ်လုပ်ခြင်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတချို့ရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီအချိန်မှာ အဲဒီအချက်တွေကို ကျွန်တော်တို့မရရှိခဲ့ပါဘူး” ဟု Grossi က အလေးအနက်ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးက အီရန်ကို ပထမဆုံးတိုက်ခိုက်မလုပ်ခင် တစ်ရက်အလိုတွင် IAEA သည် အီရန်သည် နျူကလီးယားပျံ့နှံ့မှုကို တားဆီးရေးဆိုင်ရာ ၎င်း၏တာဝန်များကို လိုက်နာခြင်းမရှိကြောင်း ကြေညာသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ အခြားအရာများထဲတွင် အေဂျင်စီက အီရန်သည် ၎င်း၏နျူကလီးယားပစ္စည်းများကို စစ်ရေးအသုံးပြုရန်အတွက် ထပ်မံကြွယ်ဝအောင်ပြုလုပ်ရန် လမ်းလွှဲပြောင်းမပေးကြောင်း “ထပ်ခါထပ်ခါ” သက်သေပြရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ကြောင်း မှတ်သားခဲ့သည်။

အီရန်ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Kazem Gharibabadi က ယခုသီတင်းပတ်ကုန်တွင် IAEA သည် အစ္စရေး၏ အီရန်နျူကလီးယားစခန်းများအား တိုက်ခိုက်မှုများကို ရှုတ်ချရန်တွန့်ဆုတ်နေသောကြောင့် IAEA နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ကန့်သတ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ UN စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့၏ပြုမူဆောင်ရွက်ပုံသည် “အဓိပ္ပာယ်မရှိပါ” ဟု သူကပြောကြားခဲ့သည်။

“ `