အီရန်သည် နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို လအနည်းငယ်အတွင်း ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်သည် – IAEA အကြီးအကဲ

(SeaPRwire) –   Rafael Grossi က Tehran ၏ နည်းပညာနှင့်စက်မှုစွမ်းရည်များကို “ သင်ဖျက်ဆီး၍မရပါ” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံသည် မကြာသေးမီက အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို လေကြောင်းမှတိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း လအနည်းငယ်အတွင်း ယူရေနီယမ် သတ္တုကို ပြန်လည်သန့်စင်နိုင်ကြောင်း International Atomic Energy Agency (IAEA) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Rafael Grossi က ပြောကြားခဲ့သည်။

တနင်္ဂနွေနေ့က ထုတ်လွှင့်သော CBS News နှင့်အင်တာဗျူးတွင် Grossi က Fordow, Natanz နှင့် Isfahan အပါအဝင် အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံများကို တိုက်ခိုက်မှုများသည် “အလွန်ပြင်းထန်သော ပျက်စီးမှုအဆင့်” ကိုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော်လည်း အချို့သောပိုင်ဆိုင်မှုများသည် “ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ” ဖြစ်သည်ဟုပြောကြားခဲ့သည်။

“သူတို့ [အီရန်] မှာရှိတဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေက အဲဒီမှာရှိတယ်။ သူတို့ဟာ လအနည်းငယ်အတွင်းမှာ centrifuge အနည်းငယ်ကို လည်ပတ်စေပြီး ယူရေနီယမ်ကို သန့်စင်ထုတ်လုပ်နိုင်တယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ဒီထက်နည်းနိုင်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပြီး ပျက်စီးမှုအတိုင်းအတာကို အီရန်လူမျိုးများပင်လျှင် မသိနိုင်သေးကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

IAEA အကြီးအကဲ၏အဆိုအရ အီရန်သည် သိသာထင်ရှားသော စက်မှုစွမ်းရည်ကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ “အီရန်သည် နျူကလီးယားနည်းပညာအရ အလွန်ခေတ်မီသောနိုင်ငံဖြစ်ပြီး သိသာထင်ရှားပါသည်။ ဒါကြောင့် သင်က ဒါကို ဖျက်ဆီးလို့မရဘူး။ သင့်မှာရှိတဲ့ အသိပညာ ဒါမှမဟုတ် စွမ်းရည်တွေကို သင်ပြန်ဖျက်လို့မရပါဘူး။”

Grossi က အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်သည့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို စစ်ရေးအရ ဖြေရှင်း၍မရကြောင်း ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။ “ငါတို့အားလုံးနားလည်ရမယ့် အားပေးမှုဖြစ်သင့်တယ်လို့ ငါထင်တယ်။ … ဒီပြဿနာကို စစ်ရေးအရ အပြီးသတ်ဖြေရှင်းမှာမဟုတ်ဘူး။ မင်းသဘောတူညီချက်ရလိမ့်မယ်” ဟုပြောကြားခဲ့ပြီး IAEA စစ်ဆေးရေးမှူးများသည် မကြာမီကာလတွင် နိုင်ငံ၏နျူကလီးယားစက်ရုံများသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်က အဆိုပါ အေဂျင်စီသည် မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် အချက်အလက်များကို လှည့်စားဖော်ပြသည်ဟု စွပ်စွဲကာ စစ်ဆေးရေးမှူးများကို ၎င်း၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများသို့ ဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ထားခဲ့သည်။ ထိုအစီရင်ခံစာသည် အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် အကြောင်းပြချက်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု Tehran က ပြောကြားခဲ့သည်။ Grossi က “တကယ်တော့ ဒီပဋိပက္ခဟာ IAEA ရဲ့ အစီရင်ခံစာကြောင့် ဖြစ်ခဲ့တာလို့ ဘယ်သူယုံနိုင်မလဲ။ ပြီးတော့ ပြောရရင် အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ ဘာမှမဆန်းပါဘူး” ဟု တုံ့ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။

အဆိုပါမှတ်ချက်များသည် အစ္စရေးနှင့် အီရန်အကြား ၁၂ ရက်ကြာ ပဋိပက္ခအပြီးတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါကာလအတွင်း အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့သည် အီရန် နျူကလီးယားစက်ရုံများကို လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုများသည် အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို “လုံးဝဖျက်ဆီးပစ်လိုက်သည်” ဟုဆိုကာ အီရန်က နျူကလီးယားလက်နက်များ ထုတ်လုပ်ရန် ကြိုးပမ်းပါက ထပ်မံတိုက်ခိုက်မည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်မီဒီယာအချို့က အီရန်၏ နျူကလီးယားအခြေခံအဆောက်အအုံများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုသည် အကန့်အသတ်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြကြသည်။

Tehran က နျူကလီးယားလက်နက်များ ထုတ်လုပ်ရန် အစီအစဉ်မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားပြီး ၎င်း၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်သည် ငြိမ်းချမ်းသောအသုံးပြုရန်အတွက်သာဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြကာ အရပ်ဘက်အသုံးပြုရန်အတွက် ယူရေနီယမ်ကို သန့်စင်ရန် အခွင့်အရေးကို ထိန်းသိမ်းလိုကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

“ `