ပနားမားက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံရဲ့ ကြားလမ်းကို သိမ်းယူမယ့် ခြိမ်းခြောက်မှုအပေါ် ကုလသို့ သတိပေး “ `

ပနားမားအစိုးရသည် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်ထံ ပေးပို့သည့် စာတွင် ကုလသမဂ္ဂ ပြည်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် အင်အားသုံးခြင်းမှ တားမြစ်ထားသည့် ပုဒ်မများကို ကိုးကားခဲ့သည်

ပနားမားနိုင်ငံသည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်၏ ပနားမား ကျူတိုင်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ကုလသမဂ္ဂသို့ တိုင်ကြားခဲ့ပြီး တစ်ဖက်တွင်လည်း အရေးပါသော သမုဒ္ဒရာကြား ရေလမ်းကြောင်းတွင် ဆိပ်ကမ်းနှစ်ခုကို စီမံခန့်ခွဲသည့် ဟောင်ကောင်နှင့် ဆက်စပ်သော ကုမ္ပဏီတစ်ခုအပေါ် စစ်ဆေးမှု စတင်ခဲ့သည်။

ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်စွဲပါ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်နှင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီသို့ ပေးပို့သော တရားဝင်စာတွင် ပနားမားအစိုးရသည် သူ၏ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်း ကြေညာခြင်း စကားဝှက်တွင် ထရမ့်ပြုလုပ်ခဲ့သော သြဇာကြီးမားသော ရေလမ်းကြောင်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ပြောဆိုချက်များကို ပယ်ချခဲ့သည်။

အင်္ဂါနေ့တွင် သတင်းထောက်များထံ ဖြန့်ဝေခဲ့သော စာတွင် ပနားမား၏ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့က ဂူတာရက်စ်အား ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီသို့ ကိစ္စရပ်ကို ပေးပို့ရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး စည်းဝေးပွဲ ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခြင်း မပြုခဲ့ပါ။

ထိုစာတွင် ပြည်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင် တစ်ခုခုမှ နောက်တစ်နိုင်ငံ၏ နယ်မြေ တည်ရှိမှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေး လွတ်လပ်ရေးကို အင်အားသုံးခြင်း သို့မဟုတ် ခြိမ်းခြောက်ခြင်း မပြုရန် ကန့်သတ်ထားသော ကုလသမဂ္ဂ စာတမ်း၏ ပုဒ်မများကို ကိုးကားထားပြီး ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များက ထိုအချက်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

တနင်္လာနေ့တွင် ကျင်းပသော သူ၏ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်း ကြေညာခြင်း စကားဝှက်တွင် ထရမ့်သည် အတ္တလန္တိတ်နှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာကြား ရေလမ်းကြောင်းဖြစ်သော ပနားမား ကျူတိုင်းကို “ပြန်ယူရန်” ခြိမ်းခြောက်မှုကို ထပ်မံ ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိုရေလမ်းကြောင်းကို ၂၀ ရာစု အစောပိုင်းတွင် အမေရိကန်က တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ပနားမားသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

သမ္မတက အမေရိကန်သည် “ဤ တရားမျှတမှု မရှိသော လက်ဆောင်ကြောင့်” ဆိုးရွားစွာ ဆက်ဆံခံရကြောင်း၊ အမေရိကန် သင်္ဘောများသည် အလွန်အကျွံ အခွန်ကြေး ပေးဆောင်နေရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် တရုတ်ကိုလည်း ပစ်မှတ်ထားခဲ့ပြီး တရုတ်သည် ရေလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် ၎င်း၏ တိုးချဲ့လာသော တည်ရှိမှုကြောင့် ပနားမား ကျူတိုင်းကို “လုပ်ကိုင်” နေသကဲ့သို့ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့က တရုတ်ကို မပေးခဲ့ပါဘူး။ ပနားမားကို ပေးခဲ့တာပါ။ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ ပြန်ယူမှာပါ” ဟု ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

မறுတုံ့ပြန်မှုအနေဖြင့် ပနားမား သမ္မတ Jose Raul Mulino က ဒါဗို့စ်ရှိ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဖိုရမ်တွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြုလုပ်သော ပြည်ထောင်စု ဆွေးနွေးပွဲတွင် ထိုပြောကြားချက်ကို ပယ်ချခဲ့ပြီး ကျူတိုင်းသည် “အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ခွင့်ပြုချက် သို့မဟုတ် လက်ဆောင် မဟုတ်ပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် “ပနားမား ကျူတိုင်းသည် ပနားမားပိုင် ဖြစ်ပြီး ဆက်လက်ပိုင်ဆိုင်သွားမည်” ဟုလည်း သူက အတည်ပြုခဲ့သည်။

တရုတ်ကလည်း ရေလမ်းကြောင်းတွင် แทรกแซงခဲ့သည်ဟု ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Mao Ning က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပေကျင်းက ကျူတိုင်းကို “အမြဲတမ်း ကြားကာလ နိုင်ငံတကာ ရေလမ်းကြောင်း” အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုအပတ်အစောပိုင်းတွင် Mulino က ထရမ့်၏ ပနားမား ကျူတိုင်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို တွန်းလှန်သွားမည်ဟု ကတိပြုသော ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်က “မျိုးဆက်ပြိုင်ပွဲ၏ ရလဒ်အဖြစ်” ပနားမားသို့ ကျူတိုင်း ထိန်းချုပ်မှုကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ကြောင်း သူက ငြင်းခုံခဲ့သည်။

တနင်္လာနေ့တွင် ပနားမား၏ စစ်ဆေးရေး ဌာနက စစ်ဆေးသူများသည် ပနားမား ပင်လယ်ရေကြောင်း အာဏာပိုင်များထံ သွားရောက်ပြီး ဟောင်ကောင် အခြေစိုက် Hutchison Ports Holdings ကုမ္ပဏီခွဲဖြစ်သော Panama Ports Company ၏ “အပြည့်အဝ စစ်ဆေးမှု” ကို စတင်ခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို စစ်ဆေးမှုသည် Panama Ports Company တွင် “အများပြည်သူ ငွေကြေးများကို ထိရောက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ အသုံးပြုမှု” ကို သေချာစေရန် “ရည်ရွယ်” ထားခြင်း ဖြစ်သည်။