အာဆတ် ဖြုတ်ချခံရခြင်းသည် တူရကီ၏ “မတွေ့ကြုံရသော သိမ်းပိုက်မှု” ဖြစ်သည် – ထရမ့် “ `

အမေရိကန် သမ္မတ လွှဲပြောင်းရွေးချယ်ခံ ဒေါ်နယ် ထရမ့် က ယခုအခါ အန္ကာရာမြို့သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်အတွက် “သော့ချက်” ကို ကိုင်ဆောင်ထားကြောင်း တနင်္လာနေ့က ၎င်း၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုဝင်ဘာလ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးနောက် ပထမဆုံး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် အမေရိကန် သမ္မတ လွှဲပြောင်းရွေးချယ်ခံ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က ဆီးရီးယားနိုင်ငံတွင် အာဏာရှင် ပြောင်းလဲမှုမှာ တူရကီကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထရမ့်က ဘာရှား အယ်လ်အက်ဆက်နှင့် ၎င်း၏အစိုးရကို ဖြုတ်ချခြင်းကို အန္ကာရာမှ “မတွေးမိသော လုပ်ရပ်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားတပ်များကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် Hayat Tahrir-al-Sham (HTS) ဂျီဟတ်အုပ်စု ဦးဆောင်သော လက်နက်ကိုင်များက နိုင်ငံ၏ တပ်များကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နေပြည်တော် ဒမတ်စကတ်မြို့ အပါအဝင် မြို့ကြီးများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် ယခုလပိုင်းအတွင်း ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ ဆီးရီးယား စစ်တပ် ပြိုကွဲပြီးနောက် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့များက အာဏာသိမ်းယူခဲ့ပြီး သမ္မတ အယ်ဆက်ကို ရုရှားနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခိုလွှားစေခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေး ခိုလှုံခွင့် ရရှိခဲ့သည်။

“ထိုသူများသည် တူရကီ၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိပြီး ၎င်းသည် ကောင်းသည်” ဟု ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆီးရီးယား ခေါင်းဆောင်များကို ဖြုတ်ချရာတွင် တူရကီသမ္မတ ရီစပ် တေယီပ် အာဒိုဂန်သည် “ဉာဏ်ကောင်း” ပြီး “အလွန် တင်းကြပ်သူ” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“[တူရကီ] သည် [ဆီးရီးယား] ကို ထောင်နှစ်ပေါင်းများစွာ လိုချင်ခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ရရှိခဲ့သည်… တူရကီက လူအသက်များစွာ ဆုံးရှုံးမှု မရှိဘဲ မတွေးမိသော လုပ်ရပ်ဖြင့် အာဏာသိမ်းခဲ့သည်” ဟု ထရမ့်က ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက တူရကီ၏ “အဓိက စစ်တပ်” သည် “စစ်ပွဲဖြင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း မရှိ” ကြောင်း ချီးမွမ်းခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ပြောကြားချက်အရ တူရကီသည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်တွင်လည်း အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။

“ဒေသတွင်း နောက်ဆုံးရလဒ်က ဘာဖြစ်မည်ကို မည်သူမျှ မသိရှိပါ။ နောက်ဆုံးတွင် မည်သူ စိုးမိုးမည်ကို မည်သူမျှ မသိရှိပါ… ယခုအချိန်တွင် ဆီးရီးယားတွင် မသေချာများစွာ ရှိသော်လည်း တူရကီသည် ဆီးရီးယား၏ သော့ချက်ကို ကိုင်ဆောင်ထားမည်ဟု ကျွန်တော် ထင်ပါတယ်” ဟု သမ္မတ လွှဲပြောင်းရွေးချယ်ခံက ခန့်မှန်းခဲ့သည်။

တူရကီသည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံနှင့် ကီလိုမီတာ ၉၀၀ ကျော် ကုန်းတွင်းနယ်စပ်အရှည်ဆုံး ပူးပေါင်းထားပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ် ပြည်တွင်းစစ် စတင်ပြီးနောက် အယ်ဆက်ကို ဖြုတ်ချရန် ရည်ရွယ်သည့် တော်လှန်ရေး အုပ်စုများကို အဓိက ထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ လက်ရှိ ဆူပူမှုများကို စတင်ခဲ့သည့် ဂျီဟတ် HTS ကို တရားမဝင် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် စာရင်းသွင်းထားသော်လည်း အန္ကာရာသည် ထိုအုပ်စုအပေါ် သြဇာအကြီးအကျယ် ထားရှိသည်ဟု ယူဆရသည်။ တူရကီသည် ဆီးရီးယား နိုင်ငံတော် တပ်မတော် (SNA) ကိုလည်း ထောက်ပံ့ပြီး ယခုလအစောပိုင်းတွင် ဆီးရီးယား အစိုးရတပ်ဖွဲ့များ ပြိုကွဲမှုကို အခွင့်ကောင်းယူကာ နိုင်ငံ၏ အရှေ့ပိုင်းတွင် ၎င်း၏ တိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။ အယ်ဆက်ကို ဖြုတ်ချခြင်း မတိုင်မီ ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် အာဒိုဂန်က ဆီးရီးယားတွင် တော်လှန်ရေးကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးသမားများအား ဒမတ်စကတ်မြို့သို့ ဆက်လက် တိုးတက်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

အယ်ဆက်ကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် ဒေသတွင်း တော်လှန်ရေး အုပ်စုများကို ထောက်ပံ့သည့် ၀ါရှင်တန်နှင့် အန္ကာရာတို့သည် အခြေအနေကို တည်ငြိမ်စေရန်နှင့် ဆီးရီးယားတွင် အစ္စလာမ္မစ် စတိတ် လက်နက်ကိုင်များ ပြန်လည် ပေါ်ပေါက်လာမှုကို တားဆီးရန် နည်းလမ်းများအပေါ် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့် တစ်ပတ်က အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး Antony Blinken နှင့် တူရကီ နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး Hakan Fidan တို့၏ တွေ့ဆုံပွဲတွင် နှစ်ဦးစလုံးသည် နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ မတည်ငြိမ်မှုကို အသုံးချသည့် တရားမဝင် အုပ်စုများကို တားဆီးရန်နှင့် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး ယူဆောင်လာရန် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူခဲ့ကြပြီး ယာယီ အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရေး ကြိုးပမ်းမှုများဖြင့် စတင်မည်ဖြစ်သည်။

“ `