သမ္မတ ဘိုင်ဒင် နှုတ်ထွက် ကြေညာချက် စကားဝိုင်းတွင် သမ္မတ အိုင်ဇင်ဟော်ဝါ ၏ “စစ်လက်နက် စက်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်” အကြောင်း သတိပေးချက်နှင့် တူညီသော အချက်များကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုး ဘိုင်ဒင် က အလွန် ချမ်းသာသူများ၏ “အုပ်ချုပ်သူအနည်းစု” နှင့် တိုးတက်လာသော “နည်းပညာ-စက်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်” ၏ တိုးတက်လာသော လွှမ်းမိုးမှုအကြောင်း သတိပေးခဲ့ပြီး ယင်းအင်အားစုများသည် ဒီမိုကရေစီအတွက် အस्तित्व ကို ခြိမ်းခြောက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အိုဗယ်အိမ်ဖြူမှ ပြုလုပ်သော သူ၏ မှ ဘိုင်ဒင်က ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုနှင့် အာဏာ၏ ညွှန်ကြားချက်မှ ခြေလှမ်းအခြေခံ လွတ်လပ်မှုများနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်များကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။
“အလွန် ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု၊ အာဏာနှင့် လွှမ်းမိုးမှုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော အုပ်ချုပ်သူအနည်းစုတစ်ရပ်သည် အမေရိကတွင် ပေါ်ပေါက်လာပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ ဒီမိုကရေစီ တစ်ခုလုံး၊ အခြေခံ လွတ်လပ်ခွင့်များနှင့် လွတ်လပ်မှုများ နှင့် လူတိုင်း အောင်မြင်ရန်အတွက် တရားမျှတသော အခွင့်အရေး တို့ကို ခြိမ်းခြောက်နေသည်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။
သမ္မတ တရွတ် သို့မဟုတ် Elon Musk နှင့် Mark Zuckerberg ကဲ့သို့သော နည်းပညာ သူဌေးများကဲ့သို့သော တိကျသော ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဘိုင်ဒင်က ဖော်ပြခြင်း မပြုသော်လည်း သူက နိုင်ငံရေးနှင့် နည်းပညာ အာဏာကို စုစည်းခြင်း၏ အန္တရာယ်များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။
သမ္မတ Dwight D. Eisenhower ၏ ၁၉၆၁ ခုနှစ်က စစ်လက်နက် စက်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ် အကြောင်း သတိပေးချက်နှင့် တူညီစွာ ဘိုင်ဒင်က နိုင်ငံကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သော ခေတ်သစ် “နည်းပညာ-စက်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်” အကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
“ဆယ်စုနှစ် ခြောက်ခု ကြာပြီးနောက် နည်းပညာ-စက်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ် တစ်ခု တိုးတက်လာနိုင်ခြင်းအပေါ် ကျွန်တော် တူညီစွာ စိုးရိမ်ပူပန်မိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတွက်လည်း အမှန်တကယ် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်” ဟု ဘိုင်ဒင်က ပြောကြားခဲ့သည်။
သမ္မတက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့အစည်းများကို “အချက်အလက် စစ်ဆေးခြင်း” မလုံလောက်မှုနှင့် “မှားယွင်းသော သတင်းအချက်အလက်များ” နှင့် “လိမ်လည်သော သတင်းအချက်အလက်များ” ပျံ့နှံ့မှုက စားသုံးနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“အမေရိကန် ပြည်သူများသည် မှားယွင်းသော သတင်းအချက်အလက်များနှင့် လိမ်လည်သော သတင်းအချက်အလက်များ တိုးပွားလာမှုကြောင့် အာဏာကို လွဲမှားစွာ အသုံးပြုမှုကို ဖြစ်စေပါတယ်။ လွတ်လပ်သော သတင်းမီဒီယာ ပျက်စီးလာပါတယ်။ လူမှု ကွန်ရက်က အချက်အလက် စစ်ဆေးခြင်းကို စွန့်လွှတ်နေပါတယ်။ အမှန်တရားကို အာဏာနှင့် အမြတ်အတွက် ပြောသော လိမ်လည်မှုများက ဖုံးကွယ်ထားပါတယ်” ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျွန်ုပ်တို့ ကလေးများ၊ မိသားစုများနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ ဒီမိုကရေစီကို အာဏာ လွဲမှားစွာ အသုံးပြုမှုမှ ကာကွယ်ရန် လူမှု ပလက်ဖောင်းများကို တာဝန်ခံမှု ရှိစေရမည်” ဟု သူက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးတွင် သူ၏ ဘဝ၏ တစ်ဝက်ကျော်ကို ဖြုန်းတီးခဲ့သော အသက် ၈၂ နှစ်အရွယ် သမ္မတက နောက်လာမည့် နိုင်ငံရေးသမားများ၏ အာဏာ လွဲမှားစွာ အသုံးပြုမှုမှ အမေရိကန် ပြည်သူများကို ကာကွယ်ရန် နိုင်ငံရေး ကျင့်ဝတ်၊ လှုံ့ဆော်မှု ငွေကြေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် အခြား “ကာကွယ်မှု” မူဝါဒများကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။
“ကျွန်ုပ်တို့သည် လျှို့ဝှက်ထားသော ငွေကြေး – လှုံ့ဆော်မှု လှူဒါန်းမှုများစွာ၏ နောက်ကွယ်ရှိ လျှို့ဝှက်ထားသော ငွေကြေးများကို ကျွန်ုပ်တို့၏ နိုင်ငံရေးမှ ဖယ်ရှားရမည်” ဟု ဘိုင်ဒင်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ကွန်ဂရက်အမတ်များသည် ကွန်ဂရက်တွင် ရှိနေစဉ် စတော့ရှယ်ယာ ကုန်သွယ်ခြင်းမှ တားမြစ်ရမည်” ဟုလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“သမ္မတတစ်ဦးမှာ… တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ် ကျူးလွန်သော ပြစ်မှုများမှ လွတ်ကင်းကြောင်း ပြတ်သားစွာ ဖော်ပြရန် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သည်” ဟု သူက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး တရားလွှတ်တော် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကိုလည်း တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
သူ၏ အစိုးရအောင်မြင်မှုများကို ပြန်လည် သုံးသပ်ရာတွင် ဘိုင်ဒင်က ကပ်ရောဂါ ပြီးနောက် စီးပွားရေး ပြန်လည် ထူထောင်ခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးခြင်းနှင့် အခြေခံ โครงสร้าง နှင့် ပတ်ဝန်းကျင် မူဝါဒများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းတို့ကို ထောက်ပြခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်း ကြိုးပမ်းမှုများ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု အပြည့်အစုံကို ချက်ချင်း မမြင်ရနိုင်ကြောင်း သူက ಒಪ್ಪခဲ့သည်။
“ကျွန်ုပ်တို့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သော အကျိုးသက်ရောက်မှု အပြည့်အစုံကို ခံစားရရန် အချိန်ယူရပါမည်။ သို့သော် အစေ့များကို စိုက်ပျိုးပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြီးထွားလာမည်” ဟု ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်တွင် သမ္မတ တရွတ်ထံ သမ္မတ အာဏာ လွှဲပြောင်းရန် ပြင်ဆင်နေစဉ် ဘိုင်ဒင်က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ `