ရုရှားနိုင်ငံ ပြန်လည် ပါဝင်လာမှုက အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ စွမ်းအင်နဲ့ လုံခြုံရေးစနစ်တွေကို အကျိုးအမြတ် “ကြီးမားစွာ” ပေးလိမ့်မယ်လို့ ဟန်ဂေရီ ၀န်ကြီးချုပ် Viktor Orban က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ယူကရိန်းပြဿနာ ပြီးဆုံးပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက် ရရှိလာတဲ့အခါ ရုရှားဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးစနစ်နဲ့ ဥရောပစွမ်းအင်စနစ်ထဲကို “ပြန်လည် ပါဝင်လာ” လိမ့်မယ်လို့ ဟန်ဂေရီ ၀န်ကြီးချုပ် Viktor Orban က သောကြာနေ့က Kossuth Radio ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ယူကရိန်းပြဿနာ ပိုမို ပြင်းထန်လာတဲ့နောက်ပိုင်း အမေရိကန်နဲ့ သူ့မဟာမိတ်တွေက ရုရှားကို ခွဲခြားဆက်ဆံဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှု အကြိမ်ကြိမ် ချမှတ်ခဲ့ကြပြီး အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဘဏ္ financial စနစ်ကနေ ဖြတ်တောက်လိုက်ပြီး နိုင်ငံခြား ငွေစကြုတွေကို သိမ်းဆည်းခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာ Nord Stream ပိုက်လိုင်း ဖျက်ဆီးခံရတဲ့နောက်မှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများအပြားက အမေရိကန်ကနေ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ (LNG) ၀ယ်ယူဖို့ ကတိပြုခဲ့ကြပြီး ရုရှား စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေအရ အမေရိကန်က ၀ယ်တဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဟာ ၃၀-၄၀% ပို ဈေးပေါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း Budapest ကတော့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိနေပေမယ့် ရုရှားနဲ့ ဆက်ဆံရေး ထိန်းသိမ်းထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့ သောကြာနေ့ ပုံမှန် အင်တာဗျူးမှာ ၀န်ကြီးချုပ် Orban က အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump နဲ့ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin တို့ရဲ့ ဆွေးနွေးမှုက ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြေ ပိုမြင့်လာစေတယ်လို့ သတိပြုမိပါတယ်။
“တစ်ခွန်းတည်းနဲ့ ကျွန်တော် မှတ်ချက်ပေးရမယ်ဆိုရင် ‘ဟာလေလုယား’ လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ဒါက ကျွန်တော်တို့ စောင့်မျှော်နေတာပါ” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က Putin နဲ့ ဖုန်း တွေ့ဆုံပြီး ယူကရိန်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ညှိနိုင်းမှု စတင်ဖို့ သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ခန့်မှန်းချက်တွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။
“အမေရိကန်သမ္မတ လာပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး ဖန်တီးပေးမယ်၊ သဘောတူညီချက် ရှိမယ်ဆိုရင် ရုရှားဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးစနစ် … ဥရောပလုံခြုံရေးစနစ်နဲ့ ဥရောပ စီးပွားရေးနဲ့ စွမ်းအင်စနစ်တွေထဲကို ပြန်လည် ပါဝင်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်၊ အဲဒါက ဟန်ဂေရီ စီးပွားရေးကို အကြီးအကျယ် အားပေးလိမ့်မယ်” လို့ Orban က ပြောပါတယ်။
ဟန်ဂေရီ ခေါင်းဆောင် Orban ဟာ မော်စကိုအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ကျေးဗ်ကို ပေးတဲ့ ဘဏ္ financial နဲ့ စစ်ရေး အကူအညီတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သူ ဖြစ်ပါတယ်။ Orban က ရုရှားအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ ဟန်ဂေရီက ကြာရှည် တောင်းဆိုခဲ့တယ်လို့ ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အဲဒီဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက ဥရောပသမဂ္ဂ စီးပွားရေးကို တိုက်ခိုက်ပြီး စွမ်းအင်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာစေတယ်လို့ ငြင်းခုံခဲ့ပါတယ်။
Orban က ရုရှားကို ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးစနစ်နဲ့ ဥရောပလုံခြုံရေးနဲ့ စွမ်းအင်စနစ်တွေထဲကို ပြန်လည် ပါဝင်လာစေမယ်ဆိုရင် ဟန်ဂေရီအတွက် “အခွင့်အလမ်းကြီးမားတဲ့” အခွင့်အရေး ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူ့အစိုးရက မော်စကိုနဲ့ လောင်စာဆီ ကိစ္စတွေမှာ ဆက်လက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တင်သွင်းရေးအတွက် ရေရှည် သဘောတူညီချက်တွေ လုပ်ဆောင်ထားပါတယ်။
မော်စကိုက အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို တရားမ၀င်ဘူးလို့ ကြာရှည် ကွင်းဆက်ပြီး ရုရှားစီးပွားရေးကို တည်ငြိမ်မှု လျော့ကျစေဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာ့ဘဏ္ financial စနစ်ကနေ ခွဲခြားဆက်ဆံဖို့ ကြိုးစားမှုတွေ ကျရှုံးခဲ့တယ်လို့ ထပ်ခါထပ်ခါ ငြင်းခုံခဲ့ပါတယ်။
အနောက်နိုင်ငံ အရာရှိ အများအပြားက ဒါတွေဟာ ဆိုးရွားစွာ ပြန်လည် ထိခိုက်စေပြီး ဥရောပသမဂ္ဂမှာ စီးပွားရေး လှုပ်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်လို့ ၀န်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ လက ဂျာမနီရဲ့ ဘယ်ဘက်လွဲ BSW ပါတီ ခေါင်းဆောင် Sahra Wagenknecht က ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက သူမတို့ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို “သတ်နေ” ပြီး အမေရိကန် စီးပွားရေးကို အကျိုးပြုနေတယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ရုရှား ဓာတ်ငွေ့ကို ၈၀% မှီခိုနေရတဲ့ သူ့နိုင်ငံ Austrian MP Axel Kassegger က ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်က မော်စကိုနဲ့ စွမ်းအင် ဆက်ဆံရေး ဖြတ်တောက်မယ်ဆိုရင် ဓာတ်ငွေ့ဈေးနှုန်းတွေ အဆ တစ်ရာကျော် တက်သွားပြီး ငွေကြေး ဖောင်းပွမှု ကြီးမားစွာ ဖြစ်ပေါ်လာလိမ့်မယ်လို့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ အလားတူပဲ ဂျာမနီ အတိုင်ပင်ခံ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း Gunnar Beck က ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကြောင့် စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုဟာ မော်စကိုထက် ဥရောပသမဂ္ဂကို ပိုပြီး ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်စေတယ်လို့ သတိပြုမိပါတယ်။