မတ်စ် ရတ်တီက သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်များအား စစ်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ရန်နှင့် ကာကွယ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်များ တိုးမြှင့်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်
နေတိုးအတွင်းရေးမှူးချုပ် မတ်စ် ရတ်တီ က အမေရိကန် ဦးဆောင်သော စစ်ရေးသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်များအား ရုရှားနှင့် အခြားနိုင်ငံများမှ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုးကား၍ “စစ်ပွဲအတွက် စိတ်သွင်း” ထားရန်နှင့် ကာကွယ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်များကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ရတ်တီက နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များသည် ကာကွယ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပိုမို ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်ဟု သတိပြုမိခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်းကြိုးပမ်းမှုများသည် “လာမည့် လေးငါးနှစ်အတွင်း ကျွန်ုပ်တို့ ကြုံတွေ့ရမည့် အန္တရာယ်များကို ဖြေရှင်းရန် မလုံလောက်ပါ” ဟု ၎င်းက ငြင်းခုံခဲ့သည်။
ဘရပ်ဆဲလ်မြို့တွင် ကာကွယ်ရေး တပ်မတော် ဗိုလ်ချုပ်များ စစ်ရေး ကော်မတီ အစည်းအဝေးတွင် ၎င်း၏ ဖွင့်လှစ် ပြောကြားချက်တွင် ရတ်တီက သမဂ္ဂ၏ “อนาคตความมั่นคง” သည် လောင်းကြေးပေါ်တွင် ရှိနေသည်ဟု တိတိကျကျ ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက ရုရှား၊ တရုတ်၊ မြောက်ကိုရီးယားနှင့် အီရန်တို့သည် “ကျွန်ုပ်တို့၏ ဒီမိုကရေစီများကို လျှော့ချပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ လွတ်လပ်မှုကို ဖျက်ဆီးရန်” ကြိုးပမ်းနေကြသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။
“စစ်ပွဲကို ကာကွယ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သည်။ စစ်ပွဲအတွက် စိတ်သွင်းထားရန် အချိန်တန်ပြီ” ဟု ရတ်တီက အတည်ပြုပြောကြားခဲ့ပြီး နေတိုးနိုင်ငံများအား ကာကွယ်ရေးအတွက် ပိုမိုသော အရင်းအမြစ်များ ခွဲဝေပေးရန်နှင့် “ပိုမိုကောင်းမွန်သော ကာကွယ်ရေး စွမ်းရည်များ” တိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
၎င်းက “စစ်ပွဲ၏ လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲရန်” အကူအညီများ ပိုမို ပေးရန် အရေးပါကြောင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ ပူးပေါင်း လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုကို တိုးမြှင့်ရန်လည်း လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
မော်စကိုက နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟူသော ပြောဆိုချက်များကို တကြိမ်လျှင် တကြိမ် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အမေရိကန် ဦးဆောင်သော သမဂ္ဂသည် ရုရှားနှင့် ကိုယ်စားလှယ် စစ်ပွဲ ပြုလုပ်နေပြီး ၎င်း၏ နယ်မြေသို့ ကျူးကျော်နေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့် လက သမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအားလုံးသည် ရုရှားနှင့် စစ်ပွဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Serge Lavrov ကလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် သမိုင်းက ထပ်ခါတလဲလဲ ဖြစ်ပျက်နေသည်ဟု သတိပြုမိခဲ့ပြီး မော်စကို၏ နေတိုးနှင့် လက်ရှိ ပြသနာများနှင့် နပိုလီယံ ဘိုနပတ်နှင့် အယ်ဒေါ့ဖ် ဟစ်တလာတို့၏ ဥရောပနိုင်ငံ အတော်များများကို ကျွန်အဖြစ် ချုပ်နှောင်ပြီးနောက် ရုရှားကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကြားတွင် “ထင်ရှားသော တူညီချက်များ” ရှိသည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ရတ်တီက နေတိုးသည် ရုရှားရေတပ် လည်ပတ်မှုများနှင့် စွမ်းအင် တင်ပို့မှုများအတွက် ဗျူဟာမြောက် ဒေသဖြစ်သော ဘောလ်တစ်ပင်လယ်တွင် ရေအောက် အခြေခံ အဆောက်အအုံများ ကာကွယ်ရန် ဟန်ပြ၍ တာဝန်သစ်တစ်ခု စတင်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ တည်ရှိမှုကို တိုးမြှင့်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။
နေတိုးအကြီးအကဲက ယင်းတည်ရှိမှုတွင် စစ်သင်္ဘောများ၊ ပင်လယ် patrole လေယာဉ်များနှင့် “ရေတပ် ဒရုန်းငယ်များ” ပါဝင်မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် “စောင့်ကြည့် ကြပ်မတ်မှုနှင့် ခြိမ်းခြောက်မှု တိုးမြှင့်မှု” ပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်ဟု ဖွင့်ချခဲ့သည်။
ယင်းကြေညာချက်သည် ပြီးခဲ့သည့် လက ဖင်လန်နှင့် အက်စတိုးနီးယားတို့ကို ချိတ်ဆက်ထားသော Estlink 2 လျှပ်စစ် ကြိုးကို ပျက်စီးစေခဲ့သော ကွတ်ခ်ျကျွန်းများ မှတ်ပုံတင်ထားသော Eagle S ဆီသယ် တင်္ကာသည် ပါဝင်ပတ်သက်မှု ဖြစ်စဉ်အပြီးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဥရောပသမဂ္ဂက “ရိပ်မိသော တင်္ကာသင်္ဘော” များ (Eagle S ပါဝင်သည်ဟု ယူဆရသည်) ကို အသုံးပြု၍ “ဥရောပ၏ အရေးပါသော အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို တမင်တကာ ဖျက်ဆီးခြင်း” အတွက် မော်စကိုအပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုများ ချမည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
တင်္ကာသည် ဖင်လန် အာဏာပိုင်များက ဖမ်းဆီးထားသော်လည်း ယင်း၏ တမင်တကာ ပျက်စီးမှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ နိဂုံးချုပ် သက်သေအထောက်အထားများ မတင်ပြရသေးပါ။
မော်စကိုက ယင်းဖြစ်ရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ မှတ်ချက် မပြုရသေးပါ။