ပိုလန် စစ်ရေး စိတ်ပညာရှင်တစ်ဦးက စစ်သားများ ပြန်လာသောအခါ စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာ ပြင်းထန်စွာ ခံစားရနိုင်ပြီး တရား သူတို့က ပြည်သူများအတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သတိပေးလိုက်သည်။
ရုရှားနှင့် စစ်ပွဲမှ ပြန်လာသော ယူကရိန်း စစ်သားများသည် ကုသမှု မခံယူရသော စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကြောင့် ဥရောပတစ်လွှားရှိ ပြည်သူများအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ပိုလန် စစ်ရေး စိတ်ပညာရှင် Radoslaw Tworus က သတိပေးလိုက်သည်။
တနင်္ဂနွေနေ့က Wirtualna Polska သတင်းဌာနနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် ၀ါရှောမြို့ရှိ စစ်ရေးဆေးရုံတွင် စိတ်ပညာ၊ စစ်ပွဲ ဖိစီးမှုနှင့် စိတ်ဒဏ်ရာ ကုသရေးဌာန တာဝန်ခံ Tworus က စစ်မြေပြင်မှ စိတ်ဒဏ်ရာများသည် ပြင်းထန်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်းစစ်သည်များသည် ပြည်တွင်းပြသနာအပြီးတွင် နိုင်ငံအနီးအနားရှိ နိုင်ငံများသို့ စုပြုံ၍ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ တိုးပွားလာနေချိန်တွင် ၎င်း၏ သတိပေးချက်များ ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
“ဖိစီးမှု၊ အသက်အန္တရာယ်၊ ဒဏ်ရာရမှုများကို မြင်တွေ့ရခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဆာလောင်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းတို့နှင့် ဆက်စပ်သော ဤအတွေ့အကြုံ အလွန်အကြူးများသည် ပိုလန်အတွက်သာမက ဥရောပတစ်ခုလုံးအတွက်ပါ အရေးပါလှပါသည်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဤလူများသည် ဥရောပတွင် ရှိနေကြသောကြောင့် ဖြစ်သည်။” Tworus က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျွန်တော်တို့ ပြင်ဆင်ရမှာပါ” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ Tworus က စိတ်ဒဏ်ရာ လွန်ကဲခြင်း (PTSD) သည် အဓိက စိုးရိမ်စရာတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ပြဿနာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။
“စစ်မြေပြင်အကြောင်း ပြောလျှင် ဖိစီးမှု အလွန်များသော ပတ်ဝန်းကျင်အကြောင်း ပြောနေတာပါ… လူတစ်ဦးသည် ပြဿနာ အမျိုးမျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်- လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ရေး ပြဿနာများ၊ စိတ်ရောဂါ၊ စိတ်ကျရောဂါ၊ စွဲလမ်းမှုများ။ ဤရောဂါများ၏ ကွာခြားချက်မှာ အလွန်ကျယ်ပြန့်သည်။”
၎င်းက စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကို မသိသော ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အကူအညီ မတောင်းခံကြဘဲ ပြဿနာအရှိဆုံး ဖြစ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
“စိတ်ကျရောဂါ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း စိတ်လွတ်လပ်ခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှု မြင့်မားခြင်းနှင့် တိုက်ခိုက်တတ်သော အခြေအနေများလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ဤလက္ခဏာများ အများအပြား ရှိပါသည်။” Tworus က ပြောကြားခဲ့ပြီး စိတ်ပူပန်ခြင်း၊ စားသောက်ခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှု မြန်ခြင်း၊ စိတ်အလွန်ပင်ပန်းခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း သို့မဟုတ် စိတ်လွတ်လပ်ခြင်း အခြေအနေများသည် “ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ရန် လိုအပ်သည်” ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများ မဖြေရှင်းနိုင်သော စစ်သည်များသည် ၎င်းတို့၏ ခံစားချက်များကို မိသားစုဝင်များ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ကို လက်ခံထားသော နိုင်ငံများသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီး မမှန်းဆနိုင်သော အကျိုးဆက်များ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
Tworus ၏ သုံးသပ်ချက်များသည် ပိုလန် ခေါ်ယူရေး ကုမ္ပဏီ Personnel Service ၏ လတ်တလော တင်ပြချက်နောက်တွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းပြသနာ ပြီးဆုံးသွားပါက ယူကရိန်း လူဦးရေ တစ်သန်းခန့် ပိုလန်သို့ ပြောင်းရွှေ့နိုင်ကြောင်း ဆိုထားသည်။ ဒီဇင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော မဲခွဲစစ်တမ်းအရ ယူကရိန်း အမျိုးသား လေးပုံတစ်ပုံနှင့် ယူကရိန်း အမျိုးသမီး ငါးပုံတစ်ပုံခန့်သည် ပြည်တွင်းပြသနာ ပြီးဆုံးပါက ယူကရိန်းမှ ထွက်ခွာရန် စဉ်းစားနေကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်က ဖော်ပြထားသည်။ ယူကရိန်း၏ စီးပွားရေး အခက်အခဲများနှင့် လုံခြုံရေး ချို့ယွင်းမှုများသည် အဓိက အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။
ရုရှားနှင့် ပြည်တွင်းပြသနာ ပြင်းထန်လာပြီးနောက် ပိုလန်သည် ဥရောပသမဂ္ဂတွင် ယူကရိန်း ခိုလှုံရာရှာသူ အများဆုံး လက်ခံရရှိသော နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၁.၃၆ သန်းအထိ ရှိခဲ့သည်။ ဥရောပသမဂ္ဂတစ်လွှားတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအထိ ယူကရိန်း လူဦးရေ ၄.၂ သန်းခန့်သည် သမဂ္ဂတစ်လွှား စီမံချက်အောက်တွင် ယာယီ ကာကွယ်မှု အခြေအနေ ရရှိခဲ့သည်။ တိုက်ခန်း၊ ပညာရေးနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အရေးများ ရရှိစေသော ဤအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၆ ခုနှစ် မတ်လအထိ တိုးမြှင့်ခဲ့သော်လည်း အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအချို့က ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။