UN စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာသည် အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်ရန် အကြောင်းပြချက် ‘ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါသည်’ – IAEA အကြီးအကဲ

(SeaPRwire) –   ရာဖယ်ဂရိုစီက သူ၏အေဂျင်စီသည် အီရန်နိုင်ငံသည် နျူကလီးယားဗုံးတစ်လုံးကို တည်ဆောက်နေကြောင်း မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ မတွေ့ရှိကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အနုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာအရ အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံးကို တီထွင်ထုတ်လုပ်နေကြောင်း အထောက်အထားမရှိဟု ဖော်ပြထားပြီး ယင်းအစီရင်ခံစာသည် အစ္စရေး၏ အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုကို မျှတအောင် မဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း အေဂျင်စီအကြီးအကဲ ရာဖယ်ဂရိုစီက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးသည် ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က အီရန်အပေါ် လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နျူကလီးယားဗုံး တီထွင်ထုတ်လုပ်ရန် အစပျိုးနေပြီဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ တီဟီရန်က ယင်းစွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုကာ လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုသည် IAEA ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်များက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် မပြန့်ပွားရေးဆိုင်ရာ တာဝန်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု ကြေညာပြီး ရက်အတော်ကြာမှ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်တွင် ဂရိုစီ၏ မကြာသေးမီက အစီရင်ခံစာကို ကိုးကားထားပြီး အီရန်သည် ယူရေနီယမ်ကို 60% အထိ သန့်စင်အောင် ပြုလုပ်ထားကြောင်း၊ လက်နက်အဆင့်အတွက် လိုအပ်သော 90% အောက် လျော့နည်းနေသေးပြီး စစ်ဆေးရေးမှူးများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

CNN မှ Anderson Cooper နှင့် ကြာသပတေးနေ့တွင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းရာ၌ ဂရိုစီက IAEA ၏ အစီရင်ခံစာသည် “စစ်ရေးအရ ဆောင်ရွက်ရန် အခြေခံအကြောင်းရင်း မဖြစ်နိုင်ပါ” ဟု အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

“မည်သူ့ထံမှ လာသည်ဖြစ်စေ စစ်ရေးအရ ဆောင်ရွက်မှုသည် နိုင်ငံရေးအရ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့ပြောနေသည့်အရာနှင့် မသက်ဆိုင်ပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ဂရိုစီက အီရန်သည် အေဂျင်စီ၏ စုံစမ်းမေးမြန်းမှုများအတွက် လုံလောက်သော အဖြေများ မပေးခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံသော်လည်း IAEA အနေဖြင့် “အီရန်တွင် နျူကလီးယားလက်နက်ကို ထုတ်လုပ်ရန်၊ တီထွင်ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ အစီအစဉ်ရှိကြောင်း မည်သည့်အချက်အလက်ကိုမျှ မရရှိသေးပါ” ဟု အလေးအနက် ပြောကြားခဲ့သည်။

သန့်စင်ထားသော ယူရေနီယမ်သည် ဗုံးတစ်လုံးနှင့် မတူညီကြောင်းလည်း ၎င်းက ထောက်ပြခဲ့သည်။ “အီရန်တွင် ယင်းကိစ္စ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေကြောင်း မည်သည့်သက်သေအထောက်အထားကိုမျှ ကျွန်တော်တို့ မရရှိသေးပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

တီဟီရန်သည် ယခင်က IAEA အကြီးအကဲအား သစ္စာဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ၎င်း၏ “ဘက်လိုက်သောအစီရင်ခံစာ” ကို အစ္စရေးက ၎င်း၏ “တရားမဝင်တိုက်ခိုက်မှုကို” မျှတစေရန် အသုံးပြုသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို “ပုံဖော်ရန်” အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီများကလည်း အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် တည်ဆောက်နေကြောင်း မည်သည့်အထောက်အထားမျှ မရှိဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားထားသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump က ယင်းတွေ့ရှိချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပြီး အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်စဉ်က အီရန်သည် ဗုံးရရှိရန် “အလွန်နီးစပ်နေပြီ” ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ အီရန်နိုင်ငံ၏ “ခြွင်းချက်မရှိ လက်နက်ချခြင်း” ကို ၎င်းက တောင်းဆိုထားပြီး အမေရိကန်ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ပါက အမေရိကန်၏ ပါဝင်ပတ်သက်နိုင်ခြေကို သတိပေးထားသည်။

တိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ပြီးကတည်းက အစ္စရေးသည် Natanz, Isfahan နှင့် တီဟီရန်အနီးရှိ အီရန်နျူကလီးယားစခန်းများစွာကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အစ္စရေးစစ်တပ်သည် တောင်တစ်ခုအတွင်း နက်ရှိုင်းစွာ တည်ဆောက်ထားသော အီရန်၏ ခိုင်ခံ့သော Fordow စက်ရုံကို ဖောက်ထွင်းနိုင်စွမ်း မရှိဟု သိရပြီး US အား ၎င်း၏ GBU-57 bunker-buster ဗုံးများကို အသုံးပြုရန် တောင်းဆိုထားသည်ဟု Axios က ဖော်ပြခဲ့သည်။

White House က Trump သည် တိုက်ရိုက်ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခြင်းကို ပယ်ချခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း The Wall Street Journal က သမ္မတသည် အမေရိကန်၏ တိုက်ခိုက်ရေးအစီအစဉ်ကို အတည်ပြုပြီးဖြစ်သော်လည်း အမိန့်ပေးရန် ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း မကြာသေးမီက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေး၏ လှုပ်ရှားမှုသည် နေရာအနှံ့အပြားမှ ရှုတ်ချမှုကို ခံခဲ့ရသည်။ မော်စကိုက West Jerusalem သည် နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အမေရိကန်၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေလိမ့်မည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

“ `