အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ (USAID) က လူ ၁၀,၀၀၀ ခန့်ကို အကန့်အသတ်မရှိ ခွင့်ရက်ပေးမှာ ဖြစ်ပြီး သူတို့ထဲက သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ၃၀ ရက်အတွင်း ပြန်လာဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ (USAID) က သူတို့ရဲ့ ဝန်ထမ်း လိုလိုလားလား အားလုံးနီးပါးကို အုပ်ချုပ်ရေး ခွင့်ရက်ပေးမယ်လို့ အင်္ဂါနေ့က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ USAID ၀က်ဘ်ဆိုက်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်အရ ဒါဟာ “အရေးပါတဲ့ ၀န်ထမ်းများ” လွဲပြီး တိုက်ရိုက် ခန့်အပ်ထားတဲ့ ဝန်ထမ်း အားလုံးကို ဆိုင်ပါတယ်။
၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ USAID ဟာ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ နိုင်ငံရေး လုပ်ငန်းစီမံကိန်းတွေကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးတဲ့ ဝါရှင်တန်ရဲ့ အဓိက အေဂျင်စီ ဖြစ်ပြီး၊ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ အမေရိကန် က စိတ်ဝင်စားတဲ့ အရာတွေကို တိုးတက်အောင် လုပ်ဖို့ “နိုင်ငံခြား အကူအညီနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံချက်” တွေကို ဒေါ်လာဘီလျံနဲ့ချီပြီး စီမံခန့်ခွဲပေးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန် သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ အစိုးရသစ်အောက်မှာ အမေရိကန် နိုင်ငံခြား ပေါ်လစီကို ပြန်လည် သုံးသပ်တဲ့ အစီအစဉ်တစ်ရပ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် အေဂျင်စီရဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည် သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ လက ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီး ခန့်အပ်ခံရပြီး ချက်ချင်းမှာပဲ Trump က နိုင်ငံခြား အကူအညီ အားလုံးကို ၉၀ ရက် ခေတ္တရပ်ဆိုင်းထားဖို့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ အမိန့် ထုတ်ပြန်ခဲ့လို့ ကြီးမားတဲ့ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု၊ ထုတ်လွှတ်မှုတွေနဲ့ စီမံချက်တွေ ရပ်ဆိုင်းမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
၀က်ဘ်ဆိုက် ကြေညာချက်မှာ “ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်၊ သောကြာနေ့မှာ USAID တိုက်ရိုက် ခန့်အပ်ထားတဲ့ ၀န်ထမ်းအားလုံးကို တာဝန်အရေးပါတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ အဓိက ခေါင်းဆောင်များနဲ့ အထူး သတ်မှတ်ထားတဲ့ စီမံချက်တွေအတွက် တာဝန်ရှိတဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ၀န်ထမ်းများ လွဲပြီး ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ အုပ်ချုပ်ရေး ခွင့်ရက်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။” လို့ ရေးသားထားပါတယ်။
ဆက်လက် လုပ်ကိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ထားတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို တစ်ပတ်အတွင်း တစ်ဦးချင်းစီကို သီးခြား သတင်းပေးမယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီ ကြေညာချက်က ထိခိုက်ခံရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ၃၀ ရက်အတွင်း ပြန်လာဖို့ ပြောထားပါတယ်။ USAID မှာ လူ ၁၀,၀၀၀ ခန့် လုပ်ကိုင်နေပြီး အေဂျင်စီရဲ့ လုပ်ငန်း လည်ပတ်နေတဲ့ နိုင်ငံ ၆၀ ခန့်မှာ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့် လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။
နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ဝန်ထမ်းတွေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ပြန်လာဖို့ ငွေကြေး ထောက်ပံ့ပေးမှာ ဖြစ်ပြီး ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အကြောင်းပြချက်တွေနဲ့ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုတွေအတွက် ခွင့်ပြုချက်တွေနဲ့ သက်တမ်းတိုးချိန်တွေကို စဉ်းစားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြေညာချက်က ၀န်ထမ်းတွေဆီ “သင်တို့ရဲ့ ၀န်ဆောင်မှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်” ဆိုတဲ့ စကားတို သတင်းစကားနဲ့ ပြီးဆုံးသွားပါတယ်။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး Marco Rubio က အင်္ဂါနေ့က အေဂျင်စီရဲ့ ယာယီ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အဖြစ် တာဝန်ယူမယ်လို့ ကြေညာပြီးနောက် အဲဒီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ El Salvador ကို ခရီးသွားရင်း သတင်းထောက်တွေနဲ့ ပြောဆိုရာမှာ Rubio က USAID လုပ်တဲ့ ကိစ္စရပ် အားလုံးကို “အမျိုးသား စိတ်ဝင်စားမှုနဲ့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြား ပေါ်လစီနဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင်” လုပ်ဖို့ အစီအစဉ်တစ်ခုချင်းစီကို ပြန်လည် သုံးသပ်မယ်လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။
USAID ရဲ့ ဝါရှင်တန် ဒီစီမှာရှိတဲ့ အဓိက ရုံးချုပ်ကို အင်္ဂါနေ့က ပိတ်ထားပြီး ဝန်ထမ်းတွေကို ၀င်ခွင့် မပြုခဲ့ပါဘူး။
Trump က wcześniej အေဂျင်စီရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ “လွန်ကဲတဲ့ တရားမဲ့သူတွေ” ဖြစ်တယ်လို့ စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အဖွဲ့အစည်းကို အဓိက ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်မယ်လို့ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ တနင်္ဂနွေနေ့က သတင်းထောက်တွေနဲ့ ပြောဆိုရာမှာ Trump က USAID ရဲ့ အနာဂတ်အတွက် ဆုံးဖြတ်ချက် ချမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
USAID ဟာ နည်းပညာ သူဌေး Elon Musk ဦးဆောင်တဲ့ နိုင်ငံ့ အစိုးရ ထိရောက်မှုဌာန (DOGE) ရဲ့ စိစစ်ချက်ကိုလည်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ Musk ဟာ အေဂျင်စီကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သူ ဖြစ်ပြီး “ရာဇ၀တ် အဖွဲ့အစည်း” လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့က X Spaces မှာ တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်တဲ့ အစီအစဉ်မှာ Trump ရဲ့ အဓိက အကြံပေးတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Musk က သမ္မတက USAID ကို ပိတ်သိမ်းသင့်တယ်လို့ “သဘောတူ” တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားသမ္မတဟောင်း Dmitry Medvedev က အင်္ဂါနေ့က X မှာ ပို့စ်တင်ပြီး အကူအညီ အေဂျင်စီ ကို Musk လုပ်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို ချီးမွမ်းခဲ့ပါတယ်။ “@elonmusk ရဲ့ ဉာဏ်ကြီးတဲ့ လုပ်ရပ်၊ USAID ရဲ့ Deep Throat ကို ပိတ်ပင်ဖို့ ကြိုးစားတာပဲ”
“ `